Opublikowano 30 listopada 2023
PETRÓW Aleksander
(1848-1915), kandydat nauk filologicznych Uniwersytetu Warszawskiego, etnograf, slawista, językoznawca, nauczyciel, publicysta.
Urodził się w 1848 r. Był synem Rosjanina – Aleksandra, strażnika komory celnej w Lubiczu k. Torunia i matki Joanny z Bagińskich polskiego pochodzenia. Nauki pobierał w Dobrzyniu nad Drwęcą, Lipnie oraz w Płocku, gdzie w roku 1868 r. zdał maturę. Będąc wzorowym uczniem płockiego gimnazjum zaczął przejawiać zainteresowania kulturą ludową. W roku akademickim 1868/1869 uczęszczał do Szkoły Głównej w Warszawie, lecz w związku z jej likwidacją ukończył tylko jeden rok nauki. Od roku 1870 na stałe związał się z Dobrzyniem nad Drwęcą, w którym prowadził aktywny tryb życia. Dużo podróżował po Mazowszu i ziemi dobrzyńskiej, zbierał materiały etnograficzne i językowe, prowadził także badania archeologiczne. Przebywał również w Niemczech, gdzie, przy okazji prowadzonych tam „interesów handlowych”, zajął się również nowymi metodami wychowania. Za sprawą swojego byłego nauczyciela geografii zaczął interesować się kulturą Łużyczan. Był autorem pierwszej część gramatyki dolnołużyckiej pt. „Głosownia dolnołużyckiego języka”. Opracował także słownik dolnołużycko-polsko-rosyjski. Tłumaczył wiersze polskie, czeskie, górnołużyckie na język dolnołużycki oraz górnołużyckie i dolnołużyckie na język polski. Przełożył także komedię czeską pt. „Śniadanie i obiad”. W „Warszawskim Roczniku Literackim” ogłaszał prace biograficzne o działaczach łużyckich. W 1876 r. brał udział w wojnie Serbii i Czarnogóry przeciw Turcji. Po powrocie do kraju zajmował się m. in. publicystyką. Swoje opracowania publikował w czasopismach lokalnych, jak i w renomowanych publikacjach naukowych. Szczególną wartość posiada jego praca pt. „Lud ziemi dobrzyńskiej, jego charakter, mowa, zwyczaje, obrzędy, pieśni, przysłowia, zagadki itp.”, zamieszczona w publikacji „Zbiór wiadomości do antropologii krajowej wydany staraniem Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności w Krakowie” w roku 1878. Uważany jest za sprawą tego opracowania za pierwszego badacza etnografii ziemi dobrzyńskiej. Pisał liczne teksty dotyczące Dobrzynia nad Drwęcą. Pragnął by powstało w Warszawie czasopismo poruszające problematykę slawistyczną. Bogaty księgozbiór własny przekazał bibliotece Towarzystwa Macierzy Łużyckiej w Budziszynie. W 1877 r., z braku możliwości odpowiedniego zatrudnienia w kraju, wyjechał do Rosji i tam podjął pracę w charakterze nauczyciela historii i geografii w gimnazjum w Krasnoufińsku w guberni permskiej. W dalszym ciągu utrzymywał kontakty z przedstawicielami ówczesnej nauki polskiej oraz Komisją Językową Akademii Umiejętności w Krakowie, której był członkiem w latach 1876-1906. Współpracował także z czasopismem pt. „Wisła”, gdzie w latach 1888-1905 ogłaszał materiały etnograficzne. W 1914 r. Aleksander przeszedł na emeryturę i zamierzał ze swą 20-letnią córką Bronisławą – absolwentką gimnazjum w Orenburgu na stałe osiedlić się w Polsce. W tym celu w 1915 r. przyjechał do swych przyjaciół Winnickich, właścicieli ziemskich we wsi Pokrzywnica koło Pułtuska. Tam też zmarł 2 kwietnia 1915 r.
 
Opracowane na podstawie:
Mirosław Krajewski, Nowy Słownik biograficzny regionu brodnickiego, Brodnica-Toruń 1991, s. 147-148.