Opublikowano 08 lutego 2024
NOWICKI Jan
(1939-2022), polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser teatralny, pedagog, pisarz i poeta, Honorowy Obywatel Kowala.
Urodził się 5 listopada 1939 r. w Kowalu. Był synem Marianny i Antoniego. Edukację na poziomie szkoły średniej uzyskał uczęszczając m.in. do Technikum Przemysłowo-Pedagogicznego Centralnego Urzędu Szkolenia Zawodowego w Radziejowie i liceum kulturalno-oświatowego w Bydgoszczy. Maturę ostatecznie zdał jednak w jednym z łódzkich liceów. W latach 1958–1960 studiował na Wydziale Aktorskim Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej w Łodzi, gdzie jednym z jego nauczycieli był Henryk Modrzewski. Po skreśleniu z listy studentów zatrudnił się w kopalni Bytom VIII – Miechowice, gdzie pracował przez rok jako górnik. Następnie podjął studia w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie, które ukończył w 1964. Pozostał związany z uczelnią w Krakowie jako wykładowca, a w latach 1973–1974 pełnił funkcję prodziekana wydziału aktorskiego. Debiut aktorski na ekranie miał w roku 1963, natomiast na deskach teatru w 1964 r. Zagrał niemal 200 ról w teatrze telewizji i filmowych, m.in. w „Niepochowanym”, „Wielkim Szu”, „Magnacie”, „Spirali” i „Sanatorium pod Klepsydrą”. Przez ponad 30 lat był aktorem Starego Teatru w Krakowie, gdzie zagrał dziesiątki ról, a kreacje „Stawrogina” w „Biesach”, ‘Rogożyna” w „Nastazji Filipownej”, „Artura” w „Tangu” czy „księcia Konstantego” w „Nocy listopadowej” przeszły do historii polskiego teatru. Był autorem kilku książek, tekstów piosenek i kolęd. W 2000 r. wydał książkę „Między niebem a ziemią” – zbiór felietonów/listów publikowanych w latach 1998–2000 na łamach „Przekroju”. Później powstały jeszcze: „Piosenki” (2002), „Droga do domu” (2009), „Mężczyzna i one” (2012), „Białe walce” (2014), „Dwaj Panowie” (2015), „Piosenki czasem wiersze” (2018), „Moje psie myśli” (2019). Głównym tematem swojego pisarstwa Jan Nowicki uczynił przemijanie. Był członkiem krakowskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Przez lata związany był z kręgiem twórców kabaretu Piwnica pod Baranami. W 1999 został uzyskał tytuł honorowego obywatela miasta Kowala. Był również wielokrotnie nagradzany i odznaczany, m.in. Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi czy Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Przez lata był związany z Ochotnicza Strażą Pożarną w Kowalu. Aktywnie włączał się w życie kulturalne i społeczne rodzinnego miasta. W 2005 wystartował wyborach parlamentarnych do Senatu w okręgu krakowskim z ramienia Partii Demokratycznej. W 2006 został członkiem rady programowej Fundacji Centrum Twórczości Narodowej. Zmarł nagle 7 grudnia 2022 r. w swoim domu w Krzewencie (koło Kowala), wskutek zawału serca. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na cmentarzu parafialnym w Kowalu.
Opracowane na podstawie:
Zofia Szczygielska, Jan Nowicki, Zofia Szczygielska, Jan Nowicki, seria „Sylwetki Współczesnych Artystów Polskich”, Warszawa 1984. [Internet: www.kowal.eu; dostęp: 02.02.2024 r.]