Opublikowano 28 grudnia 2022
POTEMSKI Czesław
(1861 – 1911), niemiecki historyk, archeolog-amator, pedagog, członek Towarzystwa Historycznego w Bydgoszczy, badacz dziejów Bydgoszczy.
Urodził się 12 października 1861 r. w Łobżenicy. Naukę rozpoczął w szkole ludowej w rodzinnym mieście, natomiast do gimnazjum uczęszczał w Lipsku. W 1874 r. wraz z rodzicami przeprowadził się do Bydgoszczy. Tam też kontynuował naukę w Królewskim Gimnazjum im. Fryderyka Willhelma, gdzie zdał w 1879 r. egzamin dojrzałości. W 1880 r. rozpoczął studia w zakresie historii, filologii klasycznej, orientalnej i niemieckiej oraz z filozofii na uniwersytecie w Lipsku. Dwa lata później przeniósł się na uniwersytet w Halle, gdzie w 1884 r. złożył egzamin, uzyskując stopień doktora. Zaraz po zakończeniu studiów rozpoczął pracę jako pedagog w bydgoskim gimnazjum. W tym czasie wstąpił do Towarzystwa Historycznego w Bydgoszczy. Z czasem zaczął pełnić w jego strukturach ważną rolę. Od 1896 r. był zastępca, a od 1909 r. przewodniczącym zarządu. Swoją aktywność badawczą w ramach Towarzystwa skupiał głównie wokół dziejów Bydgoszczy do roku 1772. Ponadto uczestniczył wielokrotnie w badaniach archeologicznych, często samemu je inicjując. Uczestniczył m.in. w badaniach na cmentarzysku kultury pomorskiej w Wudzynku, na grodzisku wczesnośredniowiecznym w Fordonie oraz na stanowiskach w Buszkowie i Wąsoszu. Wprawdzie archeologia nie była jego specjalnością, lecz z biegiem lat stał się ekspertem w jej zakresie. Liczne archeologiczne prace badawcze pozwoliły w znaczący sposób wzbogacić zbiory Towarzystwa, dające początek późniejszemu muzeum miejskiego. Był aktywny nie tylko na terenie Bydgoszczy, lecz angażował się również w działania naukowe na terenie całej Prowincji Poznańskiej. Brał udział chociażby w kongresie antropologów i prehistoryków w Poznaniu w 1909 r. czy w zjeździe filologów i pedagogów w 1911 r. Publikował liczne opracowania naukowe, z czego najważniejszym jest monografia „Aus Brombergs Vorzeit” wydana w 1902 r., prezentująca dzieje miasta. Wielokrotnie korzystał z wakacji naukowych w ramach których podróżował po Europie. Zmarł w trakcie jednej z takich podróży, gdy przebywał w Szwajcarii dnia 31 lipca 1911 r.
 
Oprac. na podstawie:
Jacek Woźny, Szkic do portretu zbiorowego archeologów z regionu kujawsko-pomorskiego, „Prace Komisji Historii Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego” t. 20, red. Z. Biegański i Wł. Jastrzębski, Bydgoszcz 2007, s. 11-28.