Opublikowano 07 maja 2022
Przedstawiamy regionalne instytucje zajmujące się badaniami astronomicznymi oraz lokalne obiekty i miejsca umożliwiające obserwację nieba i zgłębianie tajników przestrzeni kosmicznej:
Instytut Astronomii / wfAiis Umk
Oddział funkcjonujący w ramach Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu jest jednym z najważniejszych ośrodków astronomicznych w kraju. W obecnej strukturze w skład WFAiIS wchodzi Instytut Astronomii, którego główna siedziba znajduje się w Obserwatorium Astronomicznym w Piwnicach, zlokalizowanym ok. 12 km od Torunia. Placówka pozostaje w ścisłej współpracy z międzynarodowym środowiskiem naukowym.
Specjalnością toruńskich astronomów są poszukiwania pozasłonecznych układów planetarnych, a także fizyka i chemia ośrodka międzygwiazdowego. Mogą pochwalić się odkryciem ponad dwudziestu planet pozasłonecznych, opracowaniem katalogu obszarów narodzin masywnych gwiazd i zawiadowaniem największym w Europie radioteleskopem, uczestniczącym w sieci wielkobazowej interferometrii radiowej (VLBI).
Instytut Aleksandra Jabłońskiego, siedziba Wydziału Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK
fundacja aleksandra jabłońskiego
Na Wydziale Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UMK działa Fundacja Aleksandra Jabłońskiego, która zajmuje się m.in. organizacją konferencji naukowych, zwiedzania Obserwatorium Astronomicznego w Piwnicach k. Torunia, warsztatów dla dzieci i młodzieży. Ponadto przyznaje stypendia dla studentów i dofinansowania do wyjazdów naukowych oraz działalności kół naukowych na WFAiIS UMK.
Logo FAJ
Obserwatorium Astronomiczne w Piwnicach
To największy ośrodek astronomiczny i radioastronomiczny w kraju, założony po II wojnie światowej przez prof. Władysława Dziewulskiego i prof. Wilhelminę Iwanowską, pracowników naukowych UMK w Toruniu, a wcześniej Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie.
Lokalizacja nie jest przypadkowa – wieś Piwnice oddziela od Torunia rezerwat przyrody Las Piwnicki, który stanowi naturalną barierę ograniczającą wpływ bliskości miasta na gwiezdne obserwacje. Centrum astronomiczne ulokowane jest w zabytkowym XIX-wiecznym dworze, a po otaczającym go parku rozsiane są pawilony skrywające aparaturę astronomiczną.
Wśród wyposażenia obserwatorium znajduje się m.in. astrograf Henry’ego Drapera, wypożyczony w 1947 r. z Obserwatorium Harvardzkiego, największy w Polsce teleskop optyczny o średnicy lustra 90 cm, teleskop Schmidta-Cassegraina, teleskop Cassegraina o średnicy 60 cm, radioteleskopy RT-3 o średnicy 15 m i RT-4 Kopernik o średnicy 32 m (największy w Europie Środkowej).
Obserwatorium jest udostępniane dla zwiedzających w ramach zorganizowanych wycieczek z przewodnikiem.
- Obserwatorium w Piwnicach – strona www
- Obserwatorium w Piwnicach – Facebook
- Radioteleskop – Facebook
Radioteleskop w Piwnicach, fot. Daniel Pach dla UMWKP
Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika PAN
Toruńska filia warszawskiego instytutu naukowego działającego w obecnym kształcie od 1978 r. w zakresie astronomii i astrofizyki. Zajmuje się m.in. badaniami późnych etapów ewolucji gwiazd, obiektami typu V838 Monocerotis, astrofizyką wysokich energii, badaniami promieniowania radiowego plazmy magnetosferycznej.
Toruński oddział CA, fot. www.ncac.torun.pl
Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika w Grudziądzu
Idea stworzenia w Grudziądzu takiej placówki powstała w 1964 r. w ramach akcji „Co najmniej 5 planetariów i obserwatoriów astronomicznych na 500 lecie” urodzin Kopernika. Ośrodek rozpoczął działalność w 1972 r. W grudziądzkim planetarium odbywają się projekcje dydaktyczne. Część obserwatoryjna wyposażona jest w teleskop zwierciadlany Meniscas o średnicy obiektywu 150 mm, a na tarasie okalającym otwieraną kopułę umieszczono teleskop soczewkowy o średnicy 80 mm.
Planetarium Grudziądz, fot. www.planetarium.grudziadz.pl
Centrum Popularyzacji Kosmosu Planetarium Toruń
Pierwszy pokaz odbył się w rocznicę urodzin Kopernika 19 lutego 1994 r. Od początku wyposażone w profesjonalny i stale unowocześniany sprzęt do projekcji. Poza uczestnictwem w pokazach nieba w budynku zwiedzać można także wystawę w Sali Geodium opowiadającej o Ziemi i zjawiskach na niej występujących oraz interaktywną i multimedialną przestrzeń Baza MARS#17, w której można poczuć się jak członek załogi bazy kosmicznej.
Planetarium Toruń, fot. Facebook
Centrum Astronomiczno-Kulturalno-Dydaktyczne w Niedźwiadach pod Szubinem
Największe w Polsce amatorskie obserwatorium, prowadzone przez Pałucko-Pomorskie Stowarzyszenie Astronomiczno-Ekologiczne Grupa Lokalna. Perłą placówki jest największy w kraju teleskop systemu Newtona (nazwany Rolandem na cześć zmarłego członka stowarzyszenia). Na wyposażeniu znajdują się także teleskopy o średnicy 250 mm i 400 mm i sprzęt umożliwiający obserwacje Słońca. Na terenie obiektu odbywają się Ogólnopolskie Zloty Miłośników Astronomii.
Obserwatorium w Niedźwiadach, fot. www.szubin.pl
astrobazy
Na terenie województwa działa czternaście dobrze wyposażonych miniobserwatoriów astronomicznych, służących do popularyzacji astronomii wśród dzieci, młodzieży i wszystkich zainetersowanych kosmicznym pejzażem. Placówki umożliwiają obserwację zarówno obiektów nalezących do Układu Słonecznego, jak i odległych gwiazd i galaktyk, włączone są także w międzynarodowe pomiary zanieczyszczenia nieba sztucznym światłem w ramach projektów Star Count i Globe At NIght.
Astrobaza w Rypinie, fot. www.rypin.eu
Astrofestiwal
To coroczna impreza plenerowa organizowana przez Urząd Marszałkowski w ramach Święta Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Głównymi atrakcjami wydarzenia są seanse w mobilnym planetarium, obserwacje nieba w dzień i w nocy, spektakle, pokazy multimedialne, konkursy, warsztaty naukowe, ale i plastyczne, cyrkowe czy kulinarne. Program uzupełniają prelekcje cenionych naukowców i koncerty gwiazd muzyki. Astrofestiwal jest wydarzeniem wędrującym, jego kolejne edycje organizowane są w różnych miastach.
Astrofestiwal w Radziejowie, 2017 r., fot. Daniel Pach dla UMWKP
polskie towarzystwo miłośników astronomii
Stowarzyszenie od 1921 r. skupiające wszystkich zainteresowanych astronomią – profesjonaltsów i amatorów. Siedziba władz mieści się w Krakowie. W naszym województwie działają dwa oddziały lokalne: w Toruniu (od 1952 r.) i Grudziądzu (od 1968 r.). Członkowie stowarzyszenia biorą udział w zlotach miłośników astronomii, wyjazdach na konferencje, wyprawach obserwacyjnych w teren i do ośrodków astronomicznych oraz planetariów.
Logo PTMA oddział Toruń, fot. Facebook
Wylatowo – polska stolica ufo
Niewielka miejscowość w powiecie mogileńskim zyskała ogólnopolską sławę na początku XXI w. za sprawą pojawiających się tam kręgów w łanach zboża (piktogramów), czyli charakterystycznych śladów zdaniem niektórych pozostawionych przez Niezidentyfikowane Obiekty Latające. Po tych odkryciach wieś stała się miejscem spotkań ludzi zainteresowanych tematyką UFO i zjawisk paranormalnych. Choć niepodważalnych dowodów na pozaziemskie pochodzenie zbożowej twórczości nigdy nie znaleziono, Wylatowo zbudowało sobie markę ulubionego miejsca odwiedzin przybyszów z kosmosu.
<
Kręgi zbożowe w Wylatowie, fot. www.wylatowo.pl