Alfabet: O

OSSOWSKI Gotfryd

Data wpisu 28 grudnia 2022

OSSOWSKI Gotfryd

(1835 – 1897), polski archeolog, twórca mapy archeologicznej Pomorza, pierwszy dyrektor Muzeum Archeologicznego w Krakowie.

Urodził się dnia 8 listopada 1835 r. w Kozarynówce na terenie współczesnej Ukrainy. Kończy prywatne gimnazjum w Żytomierzu i rozpoczyna studia na Uniwersytecie Kijowskim. Rezygnuje jednak ze studiów i w roku 1855 wstępuje do rosyjskiej armii. Przez kolejne lata rozwija swoja karierę wojskową uzyskując stopień podporucznika. W 1862 r. rozpoczyna pracę w Wołyńskim Komitecie Statystycznym w Żytomierzu. Doświadczenie zdobyte tam, jak i w armii rosyjskiej pozwoliło pozyskać wiedzę i umiejętności w zakresie kartografii Wołynia, co zaowocowało opracowaniem mapy geologicznej tych ziem. Po podróży Ossowskiego do Poznania i Galicji w latach 60. XX w. zwiększa się jego zainteresowanie badaniami archeologicznymi. Pierwsze wystąpienie Gotfryda Ossowskiego poruszające problematykę archeologiczną zostało wygłoszone w 1971 r. na Zjeździe Przyrodników w Kijowie. Wraz z kolejnymi referatami Gotfryd Ossowski stawał się coraz bardziej rozpoznawalną postacią w środowisku naukowy. Z inicjatywy Zygmunta Działowskiego, animatora utworzenia Towarzystwa Naukowego w Toruniu Ossowski otrzymuje propozycję podjęcia działalności badawczej na terenie tzw. Prus Zachodnich (Królewskich). W latach 1876-1878 Gotfryd Ossowski przeprowadził na Pomorzu Gdańskim systematyczne badania wykopaliskowe, przede wszystkim na cmentarzyskach grobów skrzynkowych kultury pomorskiej z wczesnej epoki żelaza. Równocześnie zbierał informacje o dawniejszych odkryciach na Pomorzu. Rezultatem tej pracy było wydanie w roku 1880 „Mapy Archeologicznej Prus Zachodnich” z dwujęzycznym polsko-francuskim tekstem objaśniającym. Niewiele później wydana została druga praca Gotfryda Ossowskiego pt. „Zabytki przedhistoryczne ziem polskich. Serja I. Prusy Królewskie” (1879-1888). Prace te dały podwaliny pod rozwój archeologicznych prac badawczych na Pomorzu. Po opuszczeniu Torunia w 1879 r. powrócił na Małopolskę, gdzie przebadał dziesiątki jaskiń Jury Krakowsko-Częstochowskiej oraz Tatr Polskich. Prace badawcze realizował również na Ukrainie, m.in. na grobowcu księżniczki scytyjskiej w Ryżanówce czy na osadzie kultury trypolskiej w Bilczu Złotym. Badania wykopaliskowe, które współfinansował również z prywatnych funduszy spowodowały znaczne problemy finansowe. Dzięki pomocy przyjaciela – Juliana Talko-Hryncewicza, dostał pracę w guberni tomskiej (Syberia) w charakterze technika drogowego. Wiosną 1893 r. wyrusza w podróż do Tomska. Poza pracą Gotfryd Ossowski wygłaszał kilkukrotnie referaty prezentujące jego wyniki badań na terenie Galicji i Imperium Rosyjskiego, jak również podejmuje terenowe prace badawcze. Niestety wiele planów Ossowskiego nie doczekało się realizacji. Badacz zmarł nagle 16 (28) kwietnia 1897 r. na tyfus i wskutek komplikacji, jakie spowodowało równoczesne zapalenie płuc.
&nbsp
Oprac. na podstawie:

Jacek Woźny, Szkic do portretu zbiorowego archeologów z regionu kujawsko-pomorskiego, „Prace Komisji Historii Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego” t. 20, red. Z. Biegański i Wł. Jastrzębski, Bydgoszcz 2007, s. 11-28.
Jan Chochorowski, Gotfryd Ossowski (1835–1897) – niespokojny duch XIX-wiecznej archeologii [w:] Nasi Mistrzowie. Instytut Archeologii UR, red. M. Rybicka i M. Rzucek, Rzeszów 2016, s. 9-58.

OLCZAK Jerzy Feliks

Data wpisu 28 grudnia 2022

OLCZAK Jerzy Feliks

(1929 – 2007), polski archeolog, specjalista w zakresie historii szkła, dyrektor Instytutu Archeologii UMK w Toruniu.

Urodził się 31 lipca 1929 r. w Bydgoszczy. W 1950 r. ukończył gimnazjum i liceum ogólnokształcące w Szczecinku. W latach 1950–1951 pracował w Ministerstwie Rolnictwa w Warszawie, a w okresie od 1951 do 1955 r. studiował historię kultury materialnej na Wydziale Filozoficzno – Historycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Był studentem m.in. prof. prof. Witolda Hensla, Eugeniusza Frankowskiego, Józefa Gajka i Józefa Burszty. Pracę doktorską napisaną pod kierunkiem Józefa Kostrzewskiego obronił w 1965 r. Do 1979 wykładał na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, a następnie przeniósł się na Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, gdzie objął stanowisko dyrektora Instytutu Archeologii i Etnografii oraz kierownika Zakładu Archeologii Polski (do 1981). Był twórcą, organizatorem i pierwszym kierownikiem (w latach 1982-2004) jedynej w Polsce Pracowni Dziejów Szkła oraz kierownikiem Zakładu Archeologii Średniowiecza i Czasów Nowożytnych UMK
(w latach 1985-1999). Od czasów studiów interesował się historią szklarstwa. Dziesiątki lat badań nad ta problematyką sprawiły, że stał się czołowym ekspertem w zakresie przemian w wytwórczości szklarskiej. Prowadził liczne badania terenowe na stanowiskach związanych z wytwórczością szklarską, w tym na grodzisku w Kruszwicy. Zapoczątkował nowatorskie badania w tej dziedzinie polegającej na współpracy z naukami ścisłymi przy badaniach fizyko-chemicznych składu zabytków szklanych. Opracował metodę poszukiwań nieistniejących już hut szkła. Stał się autorytetem nie tylko w kraju, ale i za granicą w zakresie dziejów szkła oraz wytwórczości szklarskiej od pradziejów do czasów nowożytnych. Prowadził badania na stanowiskach o różnej chronologii, na terenie całej Polski. Obok szklarstwa studia osadnicze stanowiły drugie pole działalności badawczej. Przez wiele lat podejmował badania terenowe w Wielkopolsce i na Pomorzu. Ich efektem była, przeprowadzona wspólnie z K. Siuchnińskim na obszarze Pomorza Środkowego, weryfikacja około 300 obiektów obronnych i zinwentaryzowanie 175 grodzisk. Na podstawie publikacji podsumowującej wyniki tych badań uzyskał habilitacje w roku 1990. Przez lata pracy zawodowej opublikował samodzielnie lub jako współautor ponad 170 prac, w tym 12 książek. W 1999 r. uzyskał tytuł profesora zwyczajnego. Za zasługi i wyniki prac badawczych otrzymał liczne nagrody, jak również odznaczenia państwowe. Zmarł nagle 11 maja 2007 r. w Poznaniu.
.

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Maria Dekówna, Prof. dr hab. Jerzy Olczak (31.07.1929–11.05.2007), [w:] Archeologia Polski, t. LIII, z. 2, 2008, s. 355-359

OSSOWSKI Gotfryd

Data wpisu 17 sierpnia 2022

OSSOWSKI Gotfryd

(1835 – 1897), archeolog, twórca mapy archeologicznej Pomorza, pierwszy dyrektor Muzeum Archeologicznego w Krakowie.

Urodził się dnia 8 listopada 1835 r. w Kozarynówce na terenie współczesnej Ukrainy. Kończy prywatne gimnazjum w Żytomierzu i rozpoczyna studia na Uniwersytecie Kijowskim. Rezygnuje jednak ze studiów i w roku 1855 wstępuje do rosyjskiej armii. Przez kolejne lata rozwija swoja karierę wojskową uzyskując stopień podporucznika. W 1862 r. rozpoczyna pracę w Wołyńskim Komitecie Statystycznym w Żytomierzu. Doświadczenie zdobyte tam, jak i w armii rosyjskiej pozwoliło pozyskać wiedzę i umiejętności w zakresie kartografii Wołynia, co zaowocowało opracowaniem mapy geologicznej tych ziem. Po podróży Ossowskiego do Poznania i Galicji w latach 60. XX w. zwiększa się jego zainteresowanie badaniami archeologicznymi. Pierwsze wystąpienie Gotfryda Ossowskiego poruszające problematykę archeologiczną zostało wygłoszone w 1971 r. na Zjeździe Przyrodników w Kijowie. Wraz z kolejnymi referatami Gotfryd Ossowski stawał się coraz bardziej rozpoznawalną postacią w środowisku naukowy. Z inicjatywy Zygmunta Działowskiego, animatora utworzenia Towarzystwa Naukowego w Toruniu, Ossowski otrzymuje propozycję podjęcia działalności badawczej na terenie tzw. Prus Zachodnich (Królewskich). W latach 1876-1878 Gotfryd Ossowski przeprowadził na Pomorzu Gdańskim systematyczne badania wykopaliskowe, przede wszystkim na cmentarzyskach grobów skrzynkowych kultury pomorskiej z wczesnej epoki żelaza. Równocześnie zbierał informacje o dawniejszych odkryciach na Pomorzu. Rezultatem tej pracy było wydanie w roku 1880 „Mapy Archeologicznej Prus Zachodnich” z dwujęzycznym polsko-francuskim tekstem objaśniającym. Niewiele później wydana została druga praca Gotfryda Ossowskiego pt. Zabytki przedhistoryczne ziem polskich. Serja I. Prusy Królewskie (1879-1888). Prace te dały podwaliny pod rozwój archeologicznych prac badawczych na Pomorzu. Po opuszczeniu Torunia w 1879 r. powrócił na Małopolskę, gdzie przebadał dziesiątki jaskiń Jury Krakowsko-Częstochowskiej oraz Tatr Polskich. Prace badawcze realizował również na Ukrainie, m.in. na grobowcu księżniczki scytyjskiej w Ryżanówce czy na osadzie kultury trypolskiej w Bilczu Złotym. Badania wykopaliskowe, które współfinansował również z prywatnych funduszy spowodowały znaczne problemy finansowe. Dzięki pomocy przyjaciela – Juliana Talko-Hryncewicza, dostał pracę w guberni tomskiej (Syberia) w charakterze technika drogowego. Wiosną 1893 r. wyrusza w podróż do Tomska. Poza pracą Gotfryd Ossowski wygłaszał kilkukrotnie referaty prezentujące jego wyniki badań na terenie Galicji i Imperium Rosyjskiego, jak również podejmuje terenowe prace badawcze. Niestety wiele planów Ossowskiego nie doczekało się realizacji. Badacz zmarł nagle 16 (28) kwietnia 1897 r. na tyfus i wskutek komplikacji, jakie spowodowało równoczesne zapalenie płuc.

&nbsp
Oprac. na podstawie:

OSSOWSKI Paweł

Data wpisu 17 sierpnia 2022

OSSOWSKI Paweł

(1878 – 1939), prawnik, działacz polityczny, senator RP.

Ur. w Śliwicach niedaleko Tucholi. Uczył się w gimnazjum w Chełmnie i tam rozpoczął działalność filomacką. W 1900 r. po zdanej maturze wyjechał na studia do Niemiec. Filozofii, ekonomii i prawa uczył się w Monachium, Bonn i Berlinie. W 1904 r. nadano mu stopień doktora. Po odbyciu służby wojskowej i krótkiej praktyce prawniczej w Niemczech, w 1910 r. został adwokatem w Chełmnie. Zaangażował się w działalność narodową, był członkiem licznych towarzystw, m.in. TNT. Należał też do współzałożycieli gazety „Nadwiślanin”. Za swoją działalność bywał karany przez władze zaborcze. W trakcie I wojny światowej służył w armii niemieckiej. Kontynuował nadal praktykę adwokacką będąc m.in. w 1917 r. w Grudziądzu radcą przy pruskim sądzie wojennym. Po wojnie związał się z Chełmnem będąc czołową postacią tamtejszego ruchu polskiego. Był też ekspertem rządu polskiego w rokowaniach dotyczących powrotu do Polski Pomorza. Zajął się organizacją polskiej administracji w Chełmnie, w 1920 r. został też komisarycznym starostą chełmińskim, a w latach 1921-1922 piastował urząd starosty powiatu chełmińskiego. Następnie związał się z Toruniem, gdzie kontynuował działalność prawniczą, a także włączył się w działalność społeczno-polityczną. W 1928 r. został wybrany senatorem. Był wielokrotnie odznaczany. Po wybuchu II wojny światowej został aresztowany i uwięziony w Forcie VII. 28 października 1939 r. został rozstrzelany na Barbarce.

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Kazimierz Przybyszewski, Ossowski Paweł, [w:] Toruński słownik biograficzny, pod red. Krzysztofa Mikulskiego, t. 2, Toruń 2000, s. 186-188.

Dane kontaktowe

Kujawsko-Pomorskie Centrum Dziedzictwa w Toruniu

Ta strona korzysta z ciasteczek. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.