Opublikowano 26 marca 2024
DANIELEWICZ Jerzy Władysław
(1821-1997), historyk, pierwszy rektor Wyższej Szkoły Nauczycielskiej w Bydgoszczy (od 2005 r. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego).
Urodził się 16 września 1921 r. w Jarocinie. Był synem Wiktora Bronisława, oficera Wojska Polskiego uczestniczącego w powstaniu wielkopolskim i Marii, z domu Kleindienst. W 1935 r. rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie uczęszczał najpierw do VIII Państwowego Gimnazjum im. Władysława IV, a następnie do Liceum Handlowego im. Roeslerów. W czasie okupacji niemieckiej pracował jako robotnik w fabryce. Uczestniczył również w tajnym nauczaniu, prowadząc komplety w zakresie I-IV klasy gimnazjalnej dla młodzieży w Opocznie. Zdał w tym czasie również maturę, którą po wojnie potwierdziła państwowa komisja egzaminacyjna. Na krótko objął stanowisko nauczyciela w łódzkich szkołach, a od października 1945 do lutego 1949 rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Łódzkim, uzyskując stopień magistra filozofii w zakresie historii. Od 1946 r. był żonaty z Haliną Mieczysławą z domu Zimowską, z którą miał syna Stanisława i córki Annę oraz Małgorzatę. Od października 1948 pełnił funkcję asystenta, kierownika Katedry Historii Powszechnej Nowożytnej i Najnowszej. W latach 1951–1953 uzyskał aspiranturę krajową na Uniwersytecie Łódzkim, która umożliwiła mu dalszą pracę naukową. W okresie 1953–1954 był adiunktem, zaś w 1954 r. uzyskał stopień doktora za rozprawę podejmującą problematykę sejmu emigracyjnego w latach 1831-1848 opracowaną pod kierunkiem prof. Józefa Dutkiewicza. Od października 1954 przeniósł się do Lublina, gdzie objął funkcję zastępcy profesora w Zakładzie Historii Powszechnej Nowożytnej i Najnowszej na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej. Po kilku latach opuścił Lublin i od 1961 r. podjął pracę naukowo-dydaktyczną na stanowisku starszego wykładowcy w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Gdańsku w Zakładzie Historii Powszechnej i Polski XIX i XX wieku. Równolegle pracował nad rozprawą habilitacyjną, która przedstawił w roku 1963 na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. W tym okresie na stałe związał się z Bydgoszczą i Toruniem. Od 1 kwietnia 1969 r. podjął się misji utworzenia Wyższej Szkoły Nauczycielskiej w Bydgoszczy. 1 lipca 1969 został mianowany pierwszym rektorem tej uczelni. Przypadła mu udziale budowa zrębów organizacyjno-administracyjnych i dydaktycznych oraz pozyskanie niezbędnej kadry naukowej. Oprócz tego pełnił także funkcję kierownika Zakładu Historii i Nauk Politycznych na Wydziale Humanistycznym WSN w Bydgoszczy. 1 marca 1971 r. został przeniesiony służbowo na stanowisko docenta w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu. Powrócił wówczas do zainteresowań emigracją polską we Francji. Od września 1971 do lutego 1972 przebywał w Paryżu na stypendium francuskiego ministerstwa edukacji. W 1976 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego nauk humanistycznych. W latach 1984–1987 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Pedagogiki i Psychologii UMK. Podjął wówczas współpracę z Uniwersytetem w Oldenburgu w zakresie stosunków polsko-niemieckich i nauczania problemowego historii. Od 1988 r. zasadniczym miejscem jego zatrudnienia była Akademia Nauk Społecznych w Warszawie – Filia w Bydgoszczy, w której objął stanowisko profesora. W 1990 r. został przeniesiony do Instytutu Historii Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy, gdzie pełnił funkcję kierownika Zakładu Historii Polski i Powszechnej XIX i XX wieku. Dnia 19 lutego 1991 r. Prezydent RP mianował go profesorem zwyczajnym. W tym roku przeszedł na emeryturę, zaś w 1994 zrezygnował ostatecznie z pracy dydaktycznej. Opublikował 81 prac, w tym 54 artykuły, 14 książek oraz 5 skryptów i podręczników; był także redaktorem 6 prac zbiorowych. Wypromował 6 doktorów i około 250 magistrów. Zrecenzował 12 prac doktorskich, 5 habilitacyjnych i dokonał oceny dorobku naukowego 3 kandydatów do tytułu profesora. Nie wspominanym dotychczas sektorem jego działalności naukowej było badanie dziejów miast Kujaw, Pomorza i Wielkopolski, m.in. Grudziądza, Kłecka, Kowalewa Pomorskiego, Nakła nad Notecią i Radziejowa. Był członkiem partii politycznych, związków zawodowych, stowarzyszeń naukowych i społecznych. Zmarł 8 kwietnia 1997 r. w Bydgoszczy. Został pochowany na cmentarzu katolickim św. Trójcy w Bydgoszczy.
Opracowane na podstawie:
Błażejewski Stanisław, Kutta Janusz, Romaniuk Marek, Bydgoski Słownik Biograficzny, t. VII. Bydgoszcz 2006, s. 34–36.