Opublikowano 28 grudnia 2022
KOSTRZEWSKI Józef
(1885 – 1969), polski archeolog, muzeolog, twórca poznańskiej szkoły archeologicznej, profesor, badacz osady obronnej w Biskupinie.
Urodził się w roku 1885 w Węglewie pod Pobiedziskami w Wielkopolsce. Do szkół średnich uczęszczał w Ostrowie, Gnieźnie i w Poznaniu. Wielokrotnie był zmuszony zmieniać szkołę ze względu na duże zaangażowanie w działalność w tajnych organizacjach patriotycznych i studenckich. Mimo aresztowań i problemów z zaliczeniem poszczególnych klas zdaje maturę w roku 1907. Pierwsze dwa lata studiów realizuje na kierunku medycznym we Wrocławiu, po czym przerzuca się na prehistorię, studiując równocześnie nauki pokrewne. Najpierw podejmuje studia w tym zakresie w Krakowie, a następnie w Berlinie pod okiem prof. Gustawa Kossiny. W czasie studiów przez rok praktykował w muzeum w Londynie w dziale archeologii British Museum. W 1913 r. otrzymuje posadę w dziale przedhistorycznym Museum fűr Volkerkunde w Berlinie. Równolegle wykonuje kwerendę archiwalną w magazynach zawierających materiały z Wielkopolski, Śląska i Pomorza. Następnie w Berlinie, gdzie w roku 1914 otrzymał doktorat z filozofii na podstawie rozprawy pt. „Die ost germanische Kultur der Spätlatenzeit”. Po zakończeniu I wojny światowej zaangażował się w powstanie Uniwersytetu Poznańskiego. Prowadził liczne prace wykopaliskowe na stanowiskach o różnej chronologii i na znacznych terenach II RP. Najważniejszymi badanym przez Józefa Kostrzewskiego stanowiskiem była osada obronna kultury łużyckiej w Biskupinie. Wielosezonowe badania na biskupińskim grodzisku były jednym z ważniejszych argumentów Józefa Kostrzewskiego na autochtoniczność Słowian i przynależność kulturową Wielkopolski do tradycyjnych ziem słowiańskich. W trakcie II wojny światowej był poszukiwany przez wojska niemieckie jako wróg III Rzeszy. Zakonspirowany przeczekał czasy wojenne w Burzynie pod Tuchowem oraz w Zarzeczu. Po zakończeniu wojny powrócił do działalności badawczej. Był redaktorem wielu czasopism, autorem niezliczonych publikacji oraz członkiem takich instytucji, jak Polska Akademia Nauk czy Polskie Towarzystwo Przedhistoryczne.
 
Oprac. na podstawie:
Hieronim Kaczmarek, Kostrzewski Józef, [w:] Polski słownik biograficzny konserwatorów zabytków, red. Henryk Kondziela, Hanna Krzyżanowska, z. 2, Poznań 2006.