Opublikowano 17 sierpnia 2022
ŁASZEWSKI Stefan
(1862 – 1924), prawnik, pierwszy wojewoda pomorski.
Ur. w Brąchnówku w ziemiańskiej rodzinie patriotycznej. Syn posła do sejmu pruskiego, właściciela Brąchnówka. Uczył się w Pelplinie i Chełmnie. Działał w towarzystwie filomackim. Matura w 1882 r., następnie studia prawnicze we Wrocławiu do 1883 r. Naukę kontynuował w Berlinie i Lipsku, gdzie w 1886 r. uzyskał doktorat z prawa cywilnego i kanonicznego. W kolejnych latach pracował w sądach w Sopocie, Elblągu, Gdańsku, Kwidzynie i Wejherowie. Od 1892 r. adwokat przy Sądzie Ziemiańskim w Grudziądzu. Tu działał także społecznie w miejscowych towarzystwach. Od 1899 do 1919 r. był dyrektorem Banku Ludowego, jedynej w regionie polskiej instytucji finansowej. W tym okresie, dzięki jego zaangażowaniu, zbudowano w 1911 r. Dom Ludowy „Bazar”, który stał się miejscem spotkań polskich towarzystw. Sam Łaszewski był członkiem wielu różnych organizacji, w tym Towarzystwa Naukowego w Toruniu, którego bronił przed zarzutami wysuwanymi przez zaborcę. Przed administracją pruską bronił wielokrotnie Polaków, w tym redaktora „Gazety Grudziądzkiej”. Od 1912 r. był posłem do parlamentu Rzeszy, wiceprezesem Koła Polskiego. Jeszcze w okresie I wojny światowej głosił na arenie międzynarodowej konieczność powrotu Pomorza do Polski. Tej sprawie poświęcał się przez kolejne, także powojenne lata. Zagrożony aresztowaniem, w 1919 r. przeniósł się do Poznania, gdzie działał w Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej. Pertraktował z władzami niemieckimi wprowadzanie postanowień Traktatu Wersalskiego. W 1919 r. został też wojewodą pomorskim finalnie organizując w Toruniu Urząd Wojewódzki. Stanowisko utracił już jednak w kolejnym roku. Został wówczas Sędzia Sądu Najwyższego w Warszawie, a w 1922 r. Józef Piłsudski powołał go na prezesa Najwyższego Trybunału Administracyjnego. Kilkukrotnie odznaczany. Zm. 20 III 1924 r. w Warszawie. Pochowany w Pelplinie.
 
Współcześnie w regionie upamiętniony poprzez:
– pomnik, który stanął w Toruniu, przed Urzędem Wojewódzkim (obecnie Collegium Maius); zniszczony w czasie II wojny światowej, odbudowany w 1997 r.
 
Oprac. na podstawie:
Kazimierz Przybyszewski, Łaszewski Stefan, [w:] Toruński słownik biograficzny, pod red. K. Mikulskiego, t. 1, Toruń 1998, s. 162-165.