Opublikowano 30 listopada 2023
MANTHEY Jan
(1906-1968), ksiądz, historyk sztuki, sekretarz Papieskiego Instytutu Archeologii Chrześcijańskiej w Rzymie.
Urodził się dnia 19 lutego 1906 r. w Zaborowie w powiecie brodnicki. Był synem Michała, nauczyciela oraz Leokadii z domu Tadajewskich. Uczęszczał do gimnazjum w Brodnicy (1916-1924), a następnie rozpoczął studia w Seminarium Duchownym w Pelplinie. Zakończył je w 1929 r. otrzymując święcenia kapłańskie, równocześnie zaczynając posługę wikarusza w Chełmży. W latach 1930-1935 został przeniesiony do Chełmna, gdzie pełnił funkcję prefekta. Równolegle zaangażował się w pracę Wydziału Teologicznego Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Aktywność na tym polu zaowocowała podjęciem studiów w Papieskim Instytucie Archeologii Chrześcijańskiej w Rzymie, realizowanych w latach 1935-1939. Tam też w 1939 r. otrzymał dyplom doktora. Przed wybuchem wojny wrócił do Torunia, gdzie objął stanowisko wikariusza przy kościele pw. Najświętszej Marii Panny. Po przegranej kampanii wrześniowej roku 1939 został aresztowany przez Niemców i po pewnym czasie zwolniony. W latach 1940-1945 był kolejno administratorem parafii w Chełmży, Toruniu, Nowym Mieście Lubawskim i Lubawie. Planowano jego wywózkę w głąb Rzeszy, lecz uciekł dn. 18 stycznia 1945 r. z transportu, po czym dotarł na tereny wyzwolone przez aliantów. Był kapelanem WP w obozie, w Schweinfurcie, a także kapelanem Chorągwii ZHP „Warta”. Jako duszpasterz pracował w Böblingen i Zuffenhausen pod Stuttgartem, w samym Stuttgarcie (1947) oraz w Ludwigsburgu (1948-1949). W owym czasie był także organizatorem stałych polskich audycji religijnych w radiu Stuttgart. Od 1950 przebywał w Rzymie, gdzie podjął pracę naukową w Papieskim Instytucie Archeologii Chrześcijańskiej. Uważany była za znawcę w zakresie archeologii i katakumb rzymskich. Był członkiem Associazione dei Cultori di Archeologia i Polskiego Instytutu Historycznego w Rzymie. Współpracował
z sekcją polską Radia Watykańskiego, w którym wygłosił cykl pogadanek dla chorych (1950-1952). W 1960 papież Jan XXIII nadał mu godność prałata domowego, natomiast Paweł VI mianował go protonotariuszem apostolskim w 1965 r. Zmarł nagle dn. 30 sierpnia 1968 r. w Löwenstein (Wirtenbergia). Został pochowany na cmentarzu w Ludwigsburgu.
 
Opracowane na podstawie:
Stefan Bilski, Słownik biograficzny regionu brodnickiego, Brodnica-Toruń 1991, s. 71.