Opublikowano 17 sierpnia 2022
NOWICKI Julian
(1910 – 1936), działacz robotniczy.
Ur. w Barcinie. Uczył się w Gimnazjum w Inowrocławiu. Odbył też kurs kupiecki. Następnie podjął pracę w kopalniach wapna w Piechcinie i Krotoszynie. Od pocz. lat 30. XX w. zaangażował się w działalność związkową. Przeniósł się wówczas do Bydgoszczy, gdzie dokształcał się w Szkole Przemysłowej. Być może kształcił się także w Gdańsku w szkole technicznej. W 1933 r. miał wrócić do Barcina i rozpocząć bliską współpracę z ruchem komunistycznym. W 1934 r. został sekretarzem Związku Zawodowego Robotników Rolnych w województwie pomorskim. Publikował też na łamach komunistycznej prasy. W 1935 r. związał się z Toruniem zostając tu sekretarzem okręgowym Klasowych Związków Zawodowych. Sam znajdując się w nienajlepszej sytuacji materialnej, skupiał się w działalności związkowej na tematach warunków pracy i bezrobocia. Od wiosny 1936 r. toruńscy bezrobotni rozpoczęli organizować wiece i manifestacje. Na jednym z nich, 3 czerwca, występował również Nowicki. Kilka dni później był współorganizatorem kolejnego spotkania bezrobotnych. Został wówczas wybrany na jednego z delegatów, którzy udać mieli się z postulatami do wojewody. Wobec uzyskania jedynie obietnic demonstranci w sposób bardziej zdecydowany ruszyli na ulice. Nowicki wraz z jednym z działaczy starał się niezwłocznie uzyskać zgodę na demonstrację od starosty. Starania te okazały się jednak nieskuteczne, a demonstranci mimo próśb by się rozeszli, starli się z policją, a w wyniku zajść zabity został Nowicki. Do jego zastrzelenia nie chciała przyznać się policja. Sugerowano, że padł on od strzału oddanego z tłumu demonstrantów. Jego śmierć środowiska antyrządowe starały się wykorzystać do dalszych protestów. Środowiska związkowe i lewicowe śmierć Nowickiego starały się uczcić i na lata upamiętnić. Także po II wojnie światowej Nowicki traktowany był jako jedna z najważniejszych postaci pomorskiego ruchu robotniczego. W 1956 r. odsłonięto tablicę upamiętniającą jego śmierć. Wówczas jego imię otrzymała też cześć obecnej Szosy Chełmińskiej, a także dwie toruńskie szkoły. Przed tablicą Nowickiego przez wiele dziesięcioleci odbywały się uroczystości organizacji lewicowych.
 
Oprac. na podstawie:
Mirosław Golon, Nowicki Julian, [w:] Toruński słownik biograficzny, pod red. Krzysztofa Mikulskiego, t. 2, Toruń 2000, s. 179-182.