Opublikowano 31 stycznia 2024
SCHMELTER-ZOBOLEWICZ Bernadetta Helena
(1940 – 2018), konserwator, zabytkoznawca, historyk urbanistyki.
Urodziła się dnia 23 września 1940 r. w Grudziądzu, gdzie spędziła z rodziną lata okupacji niemieckiej. Uczęszczała do lokalnego liceum ogólnokształcącego, a po zdanej maturze w roku 1959 podjęła studia na Wydziale Sztuk Pięknych UMK. Ukończyła je w 1966 r. z wyróżnieniem, uzyskując dyplom magistra zabytkoznawstwa i konserwatorstwa. Praca ta stała się podstawowym dokumentem przy odbudowie przedmiotu badań jej jakim był kościół św. Stanisława na dawnym Starym Mieście w Świeciu nad Wisłą. Po studiach wybrała pracę w służbie planowania przestrzennego, najpierw w Wojewódzkiej Pracowni Urbanistycznej, gdzie brała udział w badaniach terenowych i przygotowywaniu inwentaryzacji konserwatorskich do planów zagospodarowania przestrzennego miast, m.in. Grudziądza, Kruszwicy, Brodnicy oraz Tucholi. Następnie, jako asystent, opracowywała materiały do studiów ochrony wartości kulturowych do kolejnych edycji planów tych miast. Współpracowała również przy opracowywaniu studium zagospodarowania obszaru województwa dla celów turystycznych. Równolegle podnosiła kwalifikacje zawodowe, m.in. podjęła studia specjalistyczne na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, które ukończyła (1971) z wynikiem bardzo dobrym. Umożliwiło to jej wzięcie udziału w pracach zespołu Ministerstwa kultury i Sztuki. ds. opracowania metodologii ochrony historycznych zespołów urbanistycznych do szczególnego typu planów zagospodarowania przestrzennego starych miast. W wyniku tych prac powstało modelowe opracowanie wykorzystywane przez konserwatorów i urbanistów. W roku 1975 wstąpiła do Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków, z którym była związana do śmierci. W Wojewódzkim Biurze Planowania Przestrzennego pracowała jako starszy projektant, pełniłąc funkcję kierownika Zespołu Analiz i Studiów. W 1976 była założycielką toruńskiego koła, następnie oddziału Towarzystwa Urbanistów Polskich. Równolegle pracowała przy przygotowaniu planów ochrony zasobów kulturowych wielu miast, m.in. Świecia nad Wisłą, Wąbrzeźna, Unisławia, oraz wytycznych konserwatorskich dla licznych gmin. W 1978 r. została zaproszona do prowadzenia Pracowni Dokumentacji Naukowo-Historycznej w oddziale toruńskim PP PKZ. Była autorem wielu studiów i dokumentacji naukowo-konserwatorskich oraz publikacji. Po likwidacji PKZ w 1989 S.-Z. podjęła pracę w Wojewódzkim Ośrodku Ochrony Środowiska Kulturowego, a następnie w PSOZ na stanowisku starszego inspektoramwojewódzkiego jako główny specjalista ds. urbanistyki i planowania przestrzennego. Jako wieloletni specjalista w dziedzinie ochrony zabytków doczekała się znacznego uznania i wyróżnień, m.in. posiadała: złotą odznakę za opiekę nad zabytkami, srebrną i złotą odznakę honorową Towarzystwa Urbanistów Polskich, Srebrny i Złoty Krzyż Zasługi. Zmarła w sierpniu 2018 r.
Opracowane na podstawie:
Jan Maria Zobolewicz, Schmelter-Zobolewicz Bernadetta Helena (1940 – 2018), konserwator, zabytkoznawca, historyk urbanistyki [w:] Polski Słownik Biograficzny Konserwatorów Zabytków, red. I. Błaszczyk, H. Kondzieli, R. Marcinka, z. 6, Warszawa 2022, s. 93-94.