Opublikowano 28 grudnia 2022
TUSZYŃSKI Marian
(1901 – 1966), powstaniec Wielkopolski, prawnik, sędzia, żołnierz kampanii wrześniowej, archeolog.
Urodził się 8 grudnia 1901 r. w Górze k/Śrema. Jako uczeń gimnazjalny wstąpił dnia 31.12.1918 r. jako ochotnik do oddziału powstańczego w Śremie i nieprzerwanie służył w batalionie śremskim. W trakcie powstania brał czynny udział w walkach na odcinku frontowym Rawicz – Kępno. Na skutek odniesionych ran został bezterminowo urlopowany w listopadzie 1920 r. Ponownie został powołany do służby wojskowej w marcu 1921 r. W roku 1927 otrzymał nominację na ppor. rezerwy – zaś w 1939 r. na por. rezerwy. Podjął równocześnie studia prawnicze, które zakończył w 1931 r. uzyskał dyplom magistra. W 1936 r. złożył egzamin sędziowski, a od 01 września 1938 r., aż do mobilizacji w 1939 r. był asesorem sądowym w Sądzie Okręgowym w Poznaniu. W kampanii wrześniowej 1939 r. był przydzielony do 56 pułku piechoty. Po klęsce wrześniowej przekroczył granicę Polsko – Węgierską i został osadzony w obozie dla internowanych. Po ucieczce z obozu w grudniu 1944 r. postanowił wrócić w rodzinne strony. Do Poznania dotarł w maju 1945 r. Po wojnie podjął kolejne studia, najpierw na UMK w Toruniu pod kierunkiem prof. Romana Jakimowicza, a po jego śmierci w Poznaniu, gdzie w roku 1952 uzyskał dyplom magistra filozofii w zakresie archeologii. Od 1948 r. prowadzi systematyczne badania archeologiczne na wielu stanowiskach. Przedmiotem jego badań było m.in. wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Grucznie czy zespół osadniczy w Kruszwicy, Góra Zamkowa w Grudziądzu czy cmentarzysko kultury pomorskiej w Podwiesku. Od 15 listopada 1966 r. podejmuje pracę w Muzeum w Grudziądzu, obejmując stanowisko kierownika Działu Archeologii, które piastuje do swojej śmierci. Równolegle przygotowywał prace doktorską. W 1958 r. został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym za udział w walkach w trakcie powstania. Zmarł w sposób nagły dnia 17 listopada 1966 r.
 
Opracowane na podstawie:
Informator Muzeum w Grudziądzu, rok VII, nr 4 (70), październik-grudzień 1966.
Strona internetowa: www.powstańcy-wielkopolscy.pl