bip - ikona
Unia Europejska - flaga

Dom Heleny Grossówny

Odbudowa domu Heleny Grossówny – stan na styczeń 2024 r. / Fot. KPCD

Helena Grossówna spędziła swoje młodzieńcze lata, mieszkając z matką Walerią i trójką rodzeństwa w domu, który znajdował się pierwotnie przy obecnej ulicy Polskiego Czerwonego Krzyża 30 w Toruniu. Budynek został wzniesiony przez miejscowego rolnika Gottlieba Schutza w 1881 r. Jest przykładem charakterystycznej dla tamtego okresu zabudowy Chełmińskiego Przedmieścia, która z uwagi na ograniczenia budowlane w rejonach fortecznych, wznoszona była w konstrukcji szkieletowej z wypełnieniem ceglanym.

Dom pełnił kiedyś funkcję mieszkalną i częściowo usługową. W ostatnich latach jednak nie był użytkowany, a jego stan ulegał galopującemu pogorszeniu i dewastacji. Przed wyburzeniem ochroniły go protesty społeczników, które zaowocowały decyzja Kujawsko-Pomorskiego Konserwatora Zabytków o wpisie budynku do rejestru zabytków w dniu 9 lipca 2021 r. oraz interwencja władz województwa kujawsko-pomorskiego, które zawarły porozumienie z właścicielem terenu dotyczące przeprowadzenia rozbiórki i odbudowy domu w nowym miejscu.

Po przygotowaniu odpowiedniej dokumentacji i inwentaryzacji, budynek został rozebrany latem 2022 r., a jego elementy zostały przeniesione i zabezpieczone w nowym miejscu – przy u. Wola Zamkowa w obrębie toruńskiej starówki. Obecnie jest odbudowywany przy styku z ul. św. Jakuba, w otoczeniu tamtejszych elementów fortyfikacji.

Działalność ma rozpocząć w roku 2024. Powstanie tu wojewódzkie centrum kulturalne, wspierające i promujące regionalnych artystów. Nie zabraknie tu wspomnienia o tych wielkich z przeszłości – jak Pola Negri czy sama niegdysiejsza lokatorka budynku – Helena Grossówna.

Projekt Domu Heleny Grossówny, rys. Archiwum KPCD w Toruniu