Bazą zupy jest kiszony w glinianym garnku (żurowniku) zakwas z żytniego chleba lub otrąb, a następnie dodawany do wrzącej wody z dodatkiem śmietany, kiełbasy, słoniny. Wywar przyprawia się ponadto cebulą, pieprzem i majerankiem. Tradycyjną zupę chętnie jadano na kujawskich wsiach, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, jako że była pożywna i rozgrzewająca. Najczęściej gospodynie serwowały ją na śniadanie, z kartoflami lub chlebem, a w zależności od zamożności gospodarstwa i okresu w roku z różną ilością produktów odzwierzęcych. W wydaniu świątecznym gotowano go na wywarze z wędzonej wieprzowiny.
Obecnie żur z potrawy codziennej stał się raczej zupą na szczególne okazje, obowiązkową zwłaszcza na wielkanocnym stole. We współczesnym wydaniu – zwanym zwykle żurkiem- do wywaru dodaje się białą kiełbasę, boczek wędzony, jajka na twardo, grzyby.
Żur kujawski w 2008 r. został wpisany na listę produktów tradycyjnych województwa kujawsko-pomorskiego, prowadzoną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Od 2011 roku w Brześciu Kujawskim odbywa się Święto Żuru Kujawskiego, podczas którego organizowany jest konkurs kulinarny na najlepszą zupę. Mogą wziąć w nim udział członkowie kół gospodyń wiejskich, klubów seniora, ośrodków kultury, restauracji i wszyscy pasjonaci tradycyjnej sztuki kulinarnej.
W 2022 r. święto zaplanowane jest na 3 kwietnia i odbędzie się we Włocławku.
Informacje: https://ckbrowarb.pl/swieto-zuru-kujawskiego-3/
https://www.gov.pl/web/rolnictwo/zur-kujawski
https://spizarnia.pierogarnie.com/product/13/zurek-kujawski-na-bialej-kielbasie-wlasnego-wyrobu.html
https://allegro.pl/oferta/dp-zurek-500ml-kujawski-tradycyjny-9080419259
http://markofood.pl/produkt/zurek-kujawski-500ml/
Kujawsko-Pomorskie Centrum Dziedzictwa w Toruniu zostało powołane w 2021 r. przez Samorząd Województwa Kujawsko-Pomorskiego jako instytucję kultury.
