Archiwa Brześć Kujawski - Kujawsko-Pomorskie Centrum Dziedzictwa w Toruniu

KAJZER Leszek

(1944 – 2016), polski archeolog, specjalista w dziedzinie budownictwa i architektury obronnej Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej.

Urodzony dnia 11 sierpnia 1944 r. w Milanówku na Mazowszu. Od 1950 r. wraz z rodziną przeniósł się do Łodzi, z którą był związany do końca życia. Tam też odebrał nauki wszystkich szczebli edukacji, od szkoły podstawowej po studia na Uniwersytecie Łódzkim. Tytuł magistra w zakresie archeologii uzyskał w 1967 r., na podstawie pracy napisanej pod opieką prof. Konrada Jażdżewskiego. Od czasów studiów interesował się zagadnieniem budownictwa obronnego, co przyczyniło się do rychłego włączenia go do prac realizowanych przez Zakład Archeologii Polski Środkowej Instytutu Historii Kultury Materialnej PAN, w Pracowni Historii Dawnego Uzbrojenia, której kierownikiem był prof. Andrzej Nadolski. W PAN obronił doktorat w roku 1973, poruszający problematykę uzbrojenia i ubioru rycerskiego. W 1978 roku Leszek Kajzer przeniósł się do Katedry Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego, gdzie rozwijał swą karierę naukową, uzyskując dwa lata później stopień doktora habilitowanego, a w 1991 r. tytuł profesora. Ważnymi obszarami zainteresowań badawczych Leszka Kajzera były badania zamków i grodów późnośredniowiecznych z Kujaw i Ziemi Dobrzyńskiej, m.in. w Brześciu Kujawskim, Raciążku, Kowalu, Radziejowie, Sadłowie, czy Radzikach Dużych. Wyniki tych badań były szeroko publikowane w formie artykułów i książek podejmujących problematykę zamków i budownictwa obronnego. Był również aktywny na polu dydaktyki, co zaowocowało licznymi obronionymi pracami magisterskimi i doktorskimi pod jego kierunkiem. Angażował się również w działalność organizacyjną UŁ. W latach 1992-1996 był kierownikiem Katedry Archeologii, a od roku 1996 do 2008 zaś dyrektorem Instytutu Archeologii UŁ. Dorobek naukowy badacza obejmuje blisko 600 pozycji, w tym 26 książek. Jego prace publikowane były w 15 krajach Europy i Stanach Zjednoczonych. Wśród najważniejszych należy wymienić monumentalne dzieło Leksykon zamków
polskich, będące kompendium wiedzy w zakresie tego typu obiektów w początkach XXI w. Zmarł 25 września 2016 r. w Łodzi i w rodzinnym mieście został pochowany.

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Aleksander Andrzejewski, Profesor dr hab. Leszek Kajzer (1944-2016), „Slavia Antiqua”, t. LVII, 2016, s. 9-12.
Aleksander Andrzejewski, Profesor dr hab. Leszek Kajzer (11 VIII 1944–25 IX 2016), „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Archaeologica, t. 32, 2017, s. s. 7-11.

JAŻDŻEWSKI Konrad

(1908 – 1985), polski archeolog, profesor UŁ, światowej sławy badacz pradziejów, dyrektor Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi.

Urodził się dnia 23 listopada 1908 r. w Kluczborku na Górnym Śląsku. Pochodził z domu o silnych tradycjach patriotycznych. Młodość spędził wraz z rodzicami w licznych podróżach między Berlinem a Petersburgiem, co wynikało z charakteru pracy jego ojca, który był handlowcem. Te okoliczności powodowały, że w latach 1915–1926 uczęszczał do wielu szkół podstawowych i średnich, kolejno w Chociebużu na Łużycach, w Berlinie, Kluczborku, Trzemesznie, Poznaniu, Grudziądzu i Gnieźnie. Liczne podróże sprawiły, że od najmłodszych lat posługiwał się biegle trzema językami (polskim, rosyjskim i niemieckim), a z czasem także francuskim, angielskim, greką i łacina. Archeologią zainteresował się w wakacje 1924 r. kiedy odkrył pierwsze swoje zabytki na wydmie i miał okazje poznać prof. Józefa Kostrzewskiego. Maturę zdał w liceum gnieźnieńskim w roku 1926 i tego samego roku zapisał się na studia w zakresie prahistorii na Uniwersytecie Poznańskim. W latach 1926-1930 studiował poza prahistorią również w zakresie historii średniowiecza, antropologii i etnografii. Równolegle aktywnie działał w zorganizowanym przez siebie Kole Naukowym Polskiego Towarzystwa Prahistorycznego. Na początku lat 30. XX w. obronił pracę magisterską, a w roku 1935 uzyskał doktorat. Równolegle w latach 1926 -1939 podjął się nieodpłatnego stażu w Dziale Prahistorii Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, a w latach 1928-1930 pełnił funkcję zastępcy asystenta Katedry Prahistorii Uniwersytetu Poznańskiego. W tym czasie interesował się przede wszystkim neolitem i wczesną epoką brązu Europy, zwłaszcza Polski. Aby wzbogacić swoją wiedzę o kulturach neolitu, podróżował od początku października 1930 do końca lutego 1931 do
różnych muzeów niemieckich i duńskich. W tym celu Narodowy Fundusz Kultury przyznał mu nagrodę. Od 1931 r. pracuje na stanowisku asystenta a Państwowym Muzeum Archeologicznym w Warszawie. Jażdżewski osiadł w Warszawie, gdzie w 1936 roku ożenił się ze Stefanią Jasnorzewską. W 1933 r. po otrzymaniu informacji o znaleziskach archeologicznych w Brześciu Kujawskim pow. włocławski, Jażdżewski wyruszył na poszukiwania na Kujawach. Badał ten region do 1938 roku. Przedmiotem badań były także kujawskie grobowce megalityczne, m.in. w Wietrzychowicach i Sarnowie. W przededniu wybuchu II wojny światowej otrzymał propozycję objęcia kierownictwa Katedry Prehistorii na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie oraz przyznanie tytułu profrsorskiego, jednak przeszkodziła w tym wojna. W jej trakcie był dyrektorem Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie oraz członkiem konspiracyjnego komunistycznego Komitetu Słowiańskiego, dla którego opracował Atlas do pradziejów Słowian wydany drukiem w 1949 roku. W trakcie wojny prowadził ratownicze prace terenowe oraz porządkował i zabezpieczał zbiory PMA. W lutym 1945 r. przenosi się do Łodzi z która będzie związany do końca życia. 1 kwietnia 1945 r. objął katedrę archeologii prehistorycznej powołanego w tym samym roku Uniwersytetu Łódzkiego. W 1946 r. został profesorem nadzwyczajnym, a w 1957 r. profesorem zwyczajnym. 28 marca 1985 r. otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego. Równolegle z pracą na uczelni łączył funkcję Dyrektora Muzeum Prahistorycznego. Spośród studentów profesora 49 uzyskało tytuł magistra, 10 doktorów, a 13 profesorów. Jego uczniami byli studenci m.in. z Polski, USA, Niemiec, Anglii i Japonii. Równie intensywnie działał na polu budowania zaplecza i oferty muzeum, realizując liczne działania inwestycyjne, organizacyjne oraz naukowo-edukacyjne. Nadzorował badania archeologiczne prowadzone w województwie łódzkim, na Kujawach i na Pomorzu. Liczne prace terenowe dostarczyły ogromnej ilości materiałów archeologicznych. Dzięki inicjatywie profesora i energii powołano m.in. muzea we Włocławku, Pabianicach, Sieradzu, Piotrkowie Trybunalskim, Rawie Mazowieckiej. Konrad Jażdżewski zmarł nagle 21 kwietnia 1985 r., krótko po uzyskaniu tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego.

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Konrad Jażdżewski, Pamiętniki. Wspomnienia polskiego archeologa w XX w., Łódź 1995.

Dane kontaktowe

Kujawsko-Pomorskie Centrum Dziedzictwa w Toruniu

Ta strona korzysta z ciasteczek. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.