Opublikowano 17 sierpnia 2022
KOLANKOWSKI Ludwik
(1882 – 1956), historyk, polityk, pierwszy rektor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
Ur. w Pniewie (Galicja). Gimnazjum ukończył w Stanisławowie, studia historyczne odbył we Lwowie. Doktorat uzyskał w 1906 r. Od 1905 r. pracował w Bibliotece Uniwersyteckiej we Lwowie, od 1906 r. w Bibliotece Jagiellońskiej. Jeszcze w tym samym roku wyjechał na studia do Berlina. Od 1907 do 1915 r. ponownie w Bibliotece Jagiellońskiej. W tym okresie prowadził liczne kwerendy archiwalne m.in. w Królewcu, Moskwie i Wilnie. Na podstawie publikowanej w 1913 r. pracy o Zygmuncie Auguście habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim. Rozpoczął tam również wykłady z historii Litwy, później także z historii Austrii. Po odzyskaniu niepodległości pracował jako urzędnik organizując m.in. polską administrację. Organizował także Uniwersytet w Wilnie. Pracował przy Naczelnym Dowództwie. W l. 1921-22 reorganizował w Wiedniu i w Moskwie placówki dyplomatyczne. W 1924 r. został nominowany wojewodą białostockim, jednak zrezygnował z objęcia urzędu. Następnie wrócił do Krakowa zarówno do Biblioteki Jagiellońskiej, jak również do wykładów na uniwersytecie. Od 1929 r. został dyrektorem Biblioteki Ordynacji Zamoyskich w Warszawie. Od 1930 r. prowadził wykłady na Uniwersytecie Stefana Batorego. W 1931 r. został tam profesorem. W 1937 r. objął Katedrę Historii Polski na Uniwersytecie we Lwowie. Został również prezesem Polskiego Towarzystwa Historycznego. Cały czas pracował naukowo, przed wojną znów angażując się w politykę. Wszedł do senatu, rozważano jego kandydaturę na premiera. W czasie wojny ratował zbiory Biblioteki Zamoyskich. Po niej najpierw włączył się w tworzenie uniwersytetu w Łodzi, zostając tam profesorem oraz prorektorem. Zaangażował się jednak również w powołanie uczelni w Toruniu, zostając tam pierwszym rektorem. Mimo licznych sukcesów, z przyczyn politycznych został odwołany z funkcji w 1948 r. Działał dalej jako dydaktyk, a od 1949 do 1955 r. był dyrektorem uniwersyteckiej Biblioteki. Umarł 19 III 1956 r. Spoczął na cmentarzu św. Jerzego.
 
Współcześnie w regionie upamiętniony poprzez:
– ulica Ludwika Kolankowskiego w Toruniu
– Sala Senatu im. Ludwika Kolankowskiego w Collegium Maius UMK w Toruniu
– popiersie w pobliżu budynku rektoratu UMK w Toruniu
 
Oprac. na podstawie:
Andrzej Tomczak, Kolankowski Ludwik, [w:] Toruński słownik biograficzny, pod red. K. Mikulskiego, t. 1, Toruń 1998, s. 139-141.