
Szlak Kopernikowski na Kujawach i Pomorzu – wystawa w Toruniu
Wystawę można oglądać przy świetlicy wiejskiej do 9 października
Kto bywa na rozmaitych jarmarkach, targach czy festiwalach smaku, ten z pewnością nieraz zatrzymał się przy stoiskach z miodami. Polska kuchnia słynie z tego naturalnego produktu, w naszym regionie również ma bogate tradycje i różne odcienie. W sezonie miodobrania sprawdzamy, gdzie można usłyszeć bzyczenie kujawsko-pomorskich pszczół:
„Dużo jest tam miodu i ryb, bo nawet niezamożni i poddani pijają miód sycony” brzmiała wzmianka angielskiego króla Alfreda, który uzupełnił w ten sposób kroniki Orozjusza, opisujące jego podróż w V w. do krainy Estów, czyli Prusaków i Pomorzan zamieszkujących ujście Wisły. Pierwsze nazwy osad, nawiązujące do pszczelarskiego fachu w regionach, zaczynają się pojawiać w kronikach z XII i XIII w. Wśród nich znajdziemy np. Bartniki, Pasieki, Lipowe, Pień. Wyrób miodu był ważną i rentowną gałęzią średniowiecznej gospodarki, o czym świadczy choćby dokument zwany Pierwszym Przywilejem Chełmińskim z 1233 r., w którym to Krzyżacy określili prawa do nabywania ziemi i obowiązek płacenia czynszu w formie jednego denara kolońskiego lub pięciu chełmińskich i dwóch „grzywien” (ok. 400 g) wosku pszczelego.
Pszczoły traktowano z szacunkiem i dbano o ich ochronę. W rozporządzeniu z XVI w. nakazano gajowym, by otoczyli szczególną uwagą „ślepole”, czyli dzikie pszczoły. Niestety galopujące karczowanie i rabowanie lasów spowodowało stopniowy upadek pomorskiego bartnictwa. W odpowiedzi na tę sytuację w osadach zaczęły powstawać hodowle pszczół, barcie zastąpiły zbudowane przez człowieka ule. Obie formy pozyskiwania miodu – bartnictwo i pszczelarstwo – współistniały na Pomorzu aż do początku XX w. Sprzęt z tamtego okresu można do dziś oglądać w muzeach etnograficznych.
Od 2007 r. miody z rejonu Dolnej Wisły uwzględnione są na liście produktów tradycyjnych województwa kujawsko-pomorskiego, prowadzoną przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Na specyficzny skład miodów wpływa bogactwo flory Doliny Wisły, w której skład wchodzą m.in, wierzby, śliwy, rośliny łąkowe, dzikie zioła. W miodach nektarowych wiosennych charakterystyczny jest wysoki udział pyłku rodzaju Salix (wierzba), a w miodach nektarowych późnoletnich pyłku rodzaju Solidago (nawłoć). W miodach spadziowych zdecydowanie przeważa spadź z drzew liściastych.
Obecnie na terenie województwa kujawsko-pomorskiego działa wiele pasiek i producentów miodu. Część z nich objęta jest Europejską Siecią Regionalnego Dziedzictwa Kulinarnego:
Od 2016 r. mini-pasieka znajduje się także na dachu głównego gmachu Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu. Co roku na pcczątku lipca odbywa się tam oficjalne miodobranie z udziałem marszałka województwa kujawsko-pomorskiego.
Miodobranie na Urzędzie Marszałkowskim, lipiec 2016 r., fot. Mikołaj Kuras dla UMWKP
W Wielkim Mędromierzu (powiat tucholski) w 2008 r. właściciele 10 pasiek pszczelich podjęli inicjatywę utworzenia wioski tematycznej, która miałaby za zadanie promocję tradycji pszczelarskich w regionie i zachęcanie kolejnych pokoleń do jej podtrzymwania.
Działalność wioski została oparta o warsztaty rękodzielnicze z wyrobu świec woskowych, układania buketów, wikliniarstwa, szydełkowania, haftu, malowania na szkle itp.
Poza warsztatmi w ofercie znalazły się działania edukacyjne, np. lekcje „młodego pszczelarza” (prowadzenie i prace w pasiece, wybieranie miodu). Na miejscu dostępna jest biblioteka i filmy o pszczołach, gra terenowa dla dzieci.
W oddalonym o ok. 3 km Łyskowie powstał z kolei budynek, w którym można poddać się apiterapii – leczniczej inhalacji powietrzem ulowym, skutecznej w leczeniu m.in. grzybicy jamu ystnej, chorób dróg oddechowych, uczuleń i alergii. Ofertę leczniczą Łyskową wzbogaca ścieżka zdrowia złożona z drewnianych urządzeń do ćwiczeń gimnastycznych.
W kwietniu 2022 r. Wioska Miodowa zawiesiła swoją działalność.
W oddalonym o ok. 3 km od Wioski Miodowej Łyskowie powstał z kolei budynek, w którym można poddać się apiterapii – leczniczej inhalacji powietrzem ulowym, skutecznej w leczeniu m.in. grzybicy jamu ystnej, chorób dróg oddechowych, uczuleń i alergii. Ofertę leczniczą Łyskową wzbogaca ścieżka zdrowia złożona z drewnianych urządzeń do ćwiczeń gimnastycznych.
Co roku latem Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie organizuje w Zarzeczewie targi Kujawsko-Pomorskie Miodowe Lato. Wydarzenie ma na celu promocję i popularyzację spożywania miodów i produktów pasiecznych oraz apiterapii. Podczas imprezy można m.in. spróbować różnych rodzajów miodów, zasięgnąć fachowej porady, wziąć udział w warsztatach rękodzielniczych, obejrzeć profesjonalny sprzęt i pokazy sztuki pszczelarskiej.
Od niedawna w Barcinie organizowane są Dni Miodu. Koncerty i zabawy towarzyszą prezentacji produktów pszczelarskich i edukacji na temat roli pszczół, pokazom i konkursom kulinarnym, warsztatom z miodobrania.
Również w Barcinie, po wakacjach, odbywa się Miodowy Festiwal Biegowy. Impreza jest częścią biegowego Grand Prix Pałuk. Uczestnicy mogą spróbować swoich sił w biegu na dystansach 5 i 10 km, dodatkowo organizowane są zawody w nordic walking na 5 km
Sprawdź inne przysmaki z regionu:
Wystawę można oglądać przy świetlicy wiejskiej do 9 października
Zapraszamy na spotkanie dyskusyjne o dziedzictwie
Zapraszamy na zajęcia edukacyjne w ramach programu „Kooperacje – Fordon 2023”