ZIELONKA Bonifacy

ZIELONKA Bonifacy

(1899 – 1975), polski archeolog, nauczyciel, kustosz Działu Archeologii Muzeum Okręgowego w Toruniu, ale także etnograf i Wojewódzki Konserwator Zabytków w województwie bydgoskim.

Urodził się dnia 13 maja 1899 r. we wsi Wacowice nieopodal Drohobycza na terenie współczesnej Ukrainy. Pochodził z wielodzietnej, ubogiej, ale muzykalnej rodziny chłopskiej. Naukę rozpoczął w C.K. Gimnazyum im. Franciszka Józefa w Drohobyczu. Po ukończeniu czwartej klasy naukę przerwał z powodów finansowych i kontynuował ją już w okresie międzywojennym, kiedy zdał maturę (w 1924 r.). W 1934 r. złożył
egzamin nauczycielski i tym samym zdobył kwalifikacje zawodowe. W czasie nauki poznał swoją przyszłą żonę – Weronikę Szczepankiewiczównę z Połajewa na Kujawach. Od młodości interesował się przede wszystkim nauczaniem, folklorem i archeologią. Za namową żony przeniósł się w 1927 r. na Kujawy, gdzie rozpoczął intensywne prace badawcze nad lokalnym folklorem, ale także podjął pracę w wiejskiej szkole w roli nauczyciela. Mimo podjętej pracy znajdował czas na zapisywanie melodii weselnych i dożynkowych z regionu. Skontaktował się także z warszawskim Centralnym Archiwum Fonograficznym powstającym przy Bibliotece Narodowej, od którego otrzymał fonograf, który umożliwił nagrywanie pieśni ludowych. Działał na Kujawach, głównie w Nieszawie i okolicach. Od 1927 r. nową wielką pasją B. Zielonki stała się archeologia. W 1934 r. zetknął się on z doktorem Konradem Jażdżewskim oraz nieco później z Romanem Jakimowiczem. Dzięki tej znajomości ukierunkował swoje zainteresowania. Z ramienia Muzeum Archeologicznego w Warszawie do 1939 r. sprawował opiekę konserwatorską na terenie kilku kujawskich powiatów. Po zakończeniu II wojny światowej zamieszkał w podtoruńskiej Brzozie i rozpoczął studia w dziedzinie archeologii i etnografii na nowo utworzonym Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika. W 1950 roku otrzymał stopień magistra filozofii w zakresie prehistorii i został asystentem w Zakładzie Prehistorii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, natomiast po śmierci prof. R. Jakimowicza otrzymywał wykłady zlecone. Równolegle powierzono mu obowiązki kustosza Działu Archeologii toruńskiego Muzeum, w którym pracował w latach 1950-1957. Zielonka prowadził oraz uczestniczył w wielu badaniach wykopaliskowych i powierzchniowych, a do najważniejszych stanowisk archeologicznych badanych przez tego badacza na Kujawach należą m.in.: Lachmirowice, Bodzanowo, Adolfin, Siniarzewo oraz stanowiska zlokalizowane na ziemi chełmińskiej i dobrzyńskiej: Gostkowo, Grębocin, Mała Kępa, Czarnowo. Badania terenowe prowadzone przez B. Zielonkę publikowane były w czasopismach o zasięgu krajowym i regionalnym, jak „Wiadomości Archeologiczne”, „Przegląd Archeologiczny”, „Z Otchłani Wieków” czy „Roczniki Muzeum w Toruniu”. Wśród najważniejszych jego prac znajduje się zarys polskich badań archeologicznych na ziemiach województwa bydgoskiego, monografia cmentarzyska z okresu wpływów rzymskich w Lachmirowicach oraz synteza osadnicza dla rejonu jez. Gopło w okresach późnolateńskim i rzymskim, która stanowiła podstawę uzyskania przez B. Zielonkę doktoratu nauk humanistycznych w 1967 r. na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. Działał również intensywnie w zakresie uporządkowania, weryfikacji i inwentaryzacji zabytków archeologicznych, poprzez porządkowanie zbiorów oraz wykonywanie kart dokumentacyjnych dla poszczególnych obiektów. W latach 1957–1961 pełnił funkcję Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Archeologicznych na terenie byłego województwa bydgoskiego. Był również członkiem toruńskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Archeologicznego, w którym przez 15 lat pełnił funkcję prezesa, ale także stał się współzałożycielem Oddziałów tegoż Towarzystwa w Bydgoszczy, Włocławku i Chełmnie. Swoją wielostronną działalność badawczą prowadził do śmierci, która nastąpiła w dniu 12 marca 1975 r. Został pochowany na cmentarzu w Aleksandrowie Kujawskim.

&nbsp
Opracowane na podstawie:

Jacek Woźny, Szkic do portretu zbiorowego archeologów z regionu kujawsko-pomorskiego, „Prace Komisji Historii Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego” t. 20, red. Z. Biegański i Wł. Jastrzębski, Bydgoszcz 2007, s. 11-28.
Januariusz Janikowski, Wspomnienie o Bonifacym Zielonce, Prace i Materiały Muzeum Archeologicznego i Etnograficznego w Łodzi, Seria Archeologiczna, nr 23, Łódź 1976, s. 369–374.
Agnieszka Kostrzewa, Bonifacy Zielonka (1899–1975). Nauczyciel, archeolog, folklorysta, [w:] Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne, red. K. Ceklarz, A. Spiss, J. Święch, tom V, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, Oddział w Krakowie, Kraków 2019, s. 245–249.

SZCZĘSNY Tadeusz

SZCZĘSNY Tadeusz

(1913 – 1991), wydawca, księgarz.

Ur. się w Aleksandrowie Kujawskim w rodzinie wielodzietnej. Po skończonym gimnazjum i odbytej służbie wojskowej, wyjechał na studia z zakresu filologii polskiej do Warszawy. Uczył się tam w latach 1934-1939. Jeszcze przed wojną odbył praktykę w dziale wydawnictw Księgarni Polskiej. Po wybuchu wojny, brał udział w kampanii wrześniowej, walcząc w bitwie pod Kutnem, gdzie odniósł ciężkie rany. Pozostały czas okupacji spędził w Warszawie, rozpoczynając z czasem działalność w Armii Krajowej. Po wojnie rozpoczął pracę jako nauczyciel języka polskiego w Prywatnym Gimnazjum Towarzystwa Salezjańskiego w Aleksandrowie Kujawskim, gdzie funkcję dyrektora sprawował jego brat Mieczysław. Jeszcze w 1945 r. otworzył na ul. Szerokiej w Toruniu księgarnię naukową. W następnym roku przekształcił ją w spółkę i wraz ze współpracownikami przeniósł ją na Rynek Staromiejski 36. W tym czasie stał się także nieoficjalnym wydawcą prac naukowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Książki wydawał do 1949 r. Rok później został aresztowany pod zarzutem przestępstw dewizowych i skazany na 4 lata więzienia. Zwolniono go jednak po kilku miesiącach. Jego księgarnia została sprzedana, sam zaś znalazł zatrudnienie w wydawnictwie PAX, jako kierownik działu technicznego. W 1954 r. został redaktorem naczelnym wydawanego w Opolu Katolika. W 1958 r. wrócił do Warszawy, pracując przez szereg następnych lat w redakcjach licznych czasopism, głównie katolickich. W latach 70. pracował jeszcze w Wydawnictwach Przemysłu Maszynowego WEMA. W 1978 r. przeszedł na emeryturę. Zmarł 25 IX 1991 r. Pochowany został w Warszawie.

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Wanda Ciszewska, Szczęsny Tadeusz, [w:] Toruński słownik biograficzny, pod red. Krzysztofa Mikulskiego, t. 2, Toruń 2000, s. 228-229.

STACHURA Edward

STACHURA Edward

(18 VIII 1937 – 24 VII 1979), poeta, pieśniarz, tłumacz

Ur. Charvieu (Francja). W 1948 r. Stachurowie wrócili do Polski i osiedliła się w Łazieńcu na Kujawach, gdzie matka przyszłego poety odziedziczyła dom i kawałek ziemi. W latach 1948-1952 Edward Stachura uczęszczał do szkoły podstawowej w pobliskim miasteczku – Aleksandrowie Kujawskim, później posłano go do liceum ogólnokształcącego w Ciechocinku (1952-1955), lecz naukę na tym szczeblu sfinalizował maturą w Gdyni. Studiował w Toruniu i tam podejmował pierwsze próby wydawnicze. Twórczością literacką zainteresował się jako licealista, zachęcony przez kolegę z ciechocińskiego liceum ( później znakomitego poetę) Janusza Żernickiego.

Współcześnie w regionie upamiętniony poprzez:
1) Dom rodzinny w Łazieńcu (gm. Aleksandrów Kuj.);
2) okolicznościowe koncerty (np.. 2019);
3) Rok E.S. w Alekansdrowie Kuj. (2017);
4) ulica w Aleksandrowie Kuj., Grudziądzu,
5) Ogólnopolskie Spotkania Poetów Biała Lokomotywa

 
Oprac. na podstawie:
https://gmina-aleksandrowkujawski.pl/atrakcje/atrakcja/792/ dom_rodzinny_edwarda_stachury
https://pl.wikipedia.org/wiki/Edward_Stachura
https://www.facebook.com/pg/Rok-Edwarda-Stachury-w-Aleksandrowie-Kujawskim-1205680149529897/posts/

 

Ta strona korzysta z ciasteczek. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.