Miejscowość: Gruczno

TUSZYŃSKI Marian

Data wpisu 28 grudnia 2022

TUSZYŃSKI Marian

(1901 – 1966), powstaniec Wielkopolski, prawnik, sędzia, żołnierz kampanii wrześniowej, archeolog.

Urodził się 8 grudnia 1901 r. w Górze k/Śrema. Jako uczeń gimnazjalny wstąpił dnia 31.12.1918 r. jako ochotnik do oddziału powstańczego w Śremie i nieprzerwanie służył w batalionie śremskim. W trakcie powstania brał czynny udział w walkach na odcinku frontowym Rawicz – Kępno. Na skutek odniesionych ran został bezterminowo urlopowany w listopadzie 1920 r. Ponownie został powołany do służby wojskowej w marcu 1921 r. W roku 1927 otrzymał nominację na ppor. rezerwy – zaś w 1939 r. na por. rezerwy. Podjął równocześnie studia prawnicze, które zakończył w 1931 r. uzyskał dyplom magistra. W 1936 r. złożył egzamin sędziowski, a od 01 września 1938 r., aż do mobilizacji w 1939 r. był asesorem sądowym w Sądzie Okręgowym w Poznaniu. W kampanii wrześniowej 1939 r. był przydzielony do 56 pułku piechoty. Po klęsce wrześniowej przekroczył granicę Polsko – Węgierską i został osadzony w obozie dla internowanych. Po ucieczce z obozu w grudniu 1944 r. postanowił wrócić w rodzinne strony. Do Poznania dotarł w maju 1945 r. Po wojnie podjął kolejne studia, najpierw na UMK w Toruniu pod kierunkiem prof. Romana Jakimowicza, a po jego śmierci w Poznaniu, gdzie w roku 1952 uzyskał dyplom magistra filozofii w zakresie archeologii. Od 1948 r. prowadzi systematyczne badania archeologiczne na wielu stanowiskach. Przedmiotem jego badań było m.in. wczesnośredniowieczne cmentarzysko w Grucznie czy zespół osadniczy w Kruszwicy, Góra Zamkowa w Grudziądzu czy cmentarzysko kultury pomorskiej w Podwiesku. Od 15 listopada 1966 r. podejmuje pracę w Muzeum w Grudziądzu, obejmując stanowisko kierownika Działu Archeologii, które piastuje do swojej śmierci. Równolegle przygotowywał prace doktorską. W 1958 r. został odznaczony Wielkopolskim Krzyżem Powstańczym za udział w walkach w trakcie powstania. Zmarł w sposób nagły dnia 17 listopada 1966 r.

&nbsp
Opracowane na podstawie:

Informator Muzeum w Grudziądzu, rok VII, nr 4 (70), październik-grudzień 1966.
Strona internetowa: www.powstańcy-wielkopolscy.pl

BOGUWOLSKI Ryszard

Data wpisu 28 grudnia 2022

BOGUWOLSKI Ryszard

(1942 – 2008), polski archeolog, muzealnik, kierownik Dyrektor Muzeum im. Ks. Dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu.

Urodził się 2 marca 1942 r. w Międzylesiu k. Turku w Wielkopolsce. W 1946 r. wraz z rodzicami przeniusł się do Chełmna. Ryszard wraz z siostrą rozpoczął edukację w szkole podstawowej i gimnazjum, a następnie w szkole średniej – Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika w Chełmnie. Po zdaniu matury w 1960 r. podjął studia archeologiczne na UMK w Toruniu, które ukończył w 1966 r. Po ukończeniu studiów, w dniu 2 stycznia 1967 r. rozpoczął pracę w grudziądzkim Muzeum, obejmując kierownictwo Działu Archeologii. Współpracę z muzeum podjął już w trakcie studiów, uczestnicząc w badaniach M. Tuszyńskiego na wczesnośredniowiecznym cmentarzysku w Grucznie. Po śmierci M. Tuszyńskiego w 1966 r., Ryszard Boguwolski kontynuował badania doprowadzając do całkowitego rozpoznania cmentarzyska. W 1968 r. wstępuje w związek małżeński z Urszulą z d. Śmiglewską, a w kolejnym roku zostają rodzicami syna Tomasza. Na przełomie lat 60. i 70-tych podejmuje nowy temat badawczy związany ze średniowiecznym osadnictwem obronnym północnej części ziemi chełmińskiej. Badania weryfikacyjno-sondażowe realizowane w współpracy z archeologami z Katedry Archeologii UMK obejmowały m.in grodziska w Świeciu nad Osą, Grucie, Mełnie. Wieldządzu, Orłowie, Gawłowicach, Gołębiewku, Szembruku, Plemiętach, Mędzycach, Słupskim Młynie, Ryńsku, a także na Górze Zamkowej w Grudziądzu. Jego zainteresowania nie ograniczały się do badań stanowisk średniowiecznych, ale podejmował także szereg działań zmierzających do ratowania i rozpoznania stanowisk z innych okresów. Efektem realizowanych badań były liczne publikacje o charakterze naukowym i popularnonaukowym. Przez dziesiątki lat podejmuje liczne działania popularyzujące wyniki badań archeologicznych, m.in. przygotowując liczne ekspozycje. Aktywność naukowo-badawczą oraz popularyzatorską kontynuuje również po przyjęciu funkcji dyrektora Muzeum w Grudziądzu w roku 1979.
Jest inicjatorem wielu przedsięwzięć nie tylko z zakresu archeologii, jako dyrektor aktywnie współpracuje z ośrodkami muzealnymi i placówkami badawczymi na terenie kraju i za granicą. Aktywnie uczestniczy nie tylko w pracy naukowo-badawczej, ale także i społecznej. Z jego inicjatywy powołano w Grudziądzu Oddział Polskiego Towarzystwa Archeologicznego, od 1972 r. Polskiego Towarzystwa Archeologicznego i Numizmatycznego, którego – od samego początku aż do roku 1991 – był prezesem. Wielokrotnie był nagradzany oraz odznaczany za zasługi na polu kultury i nauki. Pełnił funkcję dyrektora muzeum w Grudziądzu do swojej śmierci. Zmarł 11 maja 2015 r. w Grudziądzu

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Małgorzata Kurzyńska, Ryszard Boguwolski (2 marca 1942–11 maja 2015), „Rocznik Grudziądzki”, t. 25, 2017, s. 295-312.

ŁĘGA Władysław Jan

Data wpisu 17 sierpnia 2022

ŁĘGA Władysław Jan

(1889 – 1960), historyk, archeolog, etnograf, podpułkownik, duchowny.

Ur. w Miranach (pow. Sztum). Tam ukończył szkołę podstawową. Do gimnazjum uczęszczał w wielkopolskim Rogoźnie. W 1910 r. wstąpił do Seminarium Duchownego w Pelplinie, gdzie do 1914 r. studiował teologię i filozofię. Od 1914 do 1915 r. był wikariuszem w Szczuce niedaleko Brodnicy. W 1915 r. przebywał na froncie wschodnim jako kapelan i sanitariusz. W 1916 r. wikariusz w Grucznie (pow. świecki). W 1918 r. wcielony kolejny raz do wojska, znalazł się na froncie zachodnim i dostał się do niewoli amerykańskiej. W 1919 r. wstąpił do Armii Hallera. Po powrocie do kraju związał się z Grudziądzem. Był tu proboszczem w parafii wojskowej i kapelanem w Centrum Wyszkolenia Kawalerii. Osiągnął rangę podpułkownika. W okresie przygotowań do plebiscytu na Powiślu działał aktywnie w okolicach Sztumu. W 1939 r. powołano go do wojska. Po wojnie pracował przez krótki okres w parafii w Radzyniu Chełmińskim, ale jeszcze w 1945 r. został administratorem parafii pw. NMP „Gwiazdy Morza” w Sopocie. Został także dziekanem gdańskim.
Spełniał się także w pracy naukowej, zarówno jako historyk, archeolog i etnograf. Archeologię studiował w Poznaniu, tam w 1928 r. uzyskał doktorat na podstawie rozprawy o kulturze Pomorza we wczesnym średniowieczu. Prowadził liczne badania terenowe. Zajmował się poza tym historią lokalną i folklorem. Wydał m.in. przewodniki po Grudziądzu. Działał w licznych towarzystwach, dzięki jego zaangażowaniu znacznie poszerzyły się zbiory muzealne w Grudziądzu. Zm. 2 VIII 1960 r. w Sopocie i tam został pochowany.

&nbsp

Współcześnie w regionie upamiętniony poprzez:

– Muzeum im. ks. W. Łęgi w Grudziądzu

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Wiesław Bieńkowski, Łęga Władysław Jan, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 18, 1973.

Dane kontaktowe

Kujawsko-Pomorskie Centrum Dziedzictwa w Toruniu

Ta strona korzysta z ciasteczek. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.