CEMKA Franciszek

CEMKA Franciszek

(1946 – 2018), polski archeolog, muzeolog.

Urodził się dnia 5 maja 1946 r. w Tucholi. Tam też w późniejszych latach pobierał nauki w szkole podstawowej i w Liceum Ogólnokształcącym. Podjął studia na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego, na kierunku archeologia. Tytuł magistra uzyskał w 1970 r. Po ukończeniu studiów podjął pracę na stanowisku asystenta w Muzeum Archeologicznym i Etnograficznym w Łodzi, nastepnie w Biurze Badań i Dokumentacji Zabytków. Blisko współpracował z Ryszardem Stanisławskim, wieloletnim dyrektorem Muzeum Sztuki w Łodzi. W 1974 podjął pracę w Urzędzie Wojewódzkim w Łodzi, nadzorując działalność muzeów w tym województwie. W tym samym roku przeniósł się do Warszawy, gdzie podjął pracę w Zarządzie Muzeów i Ochrony Zabytków (kierowanym przez dyrektora dr. Bohdana Rymaszewskiego) w Ministerstwie Kultury i Sztuki. W ministerstwie tym, które zmieniało nazwy, pracował do przejścia na emeryturę. Zajmował się nadzorowaniem działalności muzeów w całym kraju, w szczególności tzw. muzeów centralnych – bezpośrednio podporządkowanych Ministrowi Kultury. Zajmował stanowisko m.in. naczelnika ds. muzeów, a następnie dyrektora departamentów: Muzeów, potem Ochrony Dziedzictwa Narodowego, i przed emeryturą – radcy ministra. Był współautorem ustawy o muzeach z 1996 roku, ale także włączał się w reformę samorządową w Polsce. Był współorganizatorem archeologicznej służby konserwatorskiej i koordynatorem projektu „Archeologiczne Zdjęcie Polski”. Współtworzył Międzynarodową Radę Oświęcimską oraz przez wiele lat współpracował z prof. Władysławem Bartoszewskim. Kierowanie ministerialnymi departamentami, które zajmowały się sprawami muzeów w Polsce, przekładało się na jego aktywne uczestnictwo w różnych gremiach związanych z tą problematyką. Był członkiem m.in. Międzynarodowej Rady Muzeów ICOM, Rady Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie, honorowym członkiem Stowarzyszenia Muzeów na Wolnym Powietrzu, przewodniczył pracom Rady Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych w Szydłowcu i Rady Muzeum Karykatury im. Eryka Lipińskiego w Warszawie. W l. 2000-2006 z ramienia Ministerstwa Kultury był członkiem Kolegium Redakcyjnego „Muzealnictwa”. Zawsze podkreślał znaczenie osobistych więzi z Kaszubami i Pomorzem. Czynnie uczestniczył w działalności Zrzeszenia Kaszubsko Pomorskiego. Osoby znające go podkreślały, że był człowiekiem niezmiernie pracowitym, rzetelnym, dociekliwym i kompetentnym, a przy tym bardzo cierpliwym i tolerancyjnym. Zmarł 13 października 2018 r. w Warszawie. Pochowany został na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.

&nbsp
Opracowane na podstawie:

Jacek Rulewski, Franciszek Cemka (1946-2018) [w:] Polski Słownik Biograficzny Konserwatorów Zabytków [internet: http://www.skz.pl/skz_files/skz_glossary/index.html; dostęp 07.06.2023 r.]

RASZEJA Leon

RASZEJA Leon Ignacy

(1901 – 1939), działacz społeczny, sędzia, prezydent Torunia.

Ur. w Chełmnie, gdzie uczył się w gimnazjum i działał w towarzystwie filomackim. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. Studiował prawo na Uniwersytetach w Krakowie i Poznaniu, kończąc je w 1926 r. Pracował następnie w sądach w Toruniu, Chełmnie i Czersku. Po zdaniu w 1930 r. egzaminu sędziowskiego rozpoczął pracę w sądzie w Tucholi, później także w Czersku. W 1932 r. został sędzią okręgowym w Grudziądzu. W 1936 r. został wybrany prezydentem Torunia. Za jego kadencji powstały liczne instytucje, wybudowano okazałe gmachy miejskie. Działał także społecznie i angażował się w działalność stowarzyszeń i zrzeszeń. W 1939 r. przygotowywał miasto do obrony w razie wybuchu wojny, a po jej rozpoczęciu ewakuował do Lublina najważniejsze agendy miejskie. Tam został odwołany ze stanowiska, zaciągnął się do wojska i zginął już 9 IX w trakcie nalotu. Pochowany w Lublinie wśród poległych w trakcie obrony miasta.

&nbsp

Współcześnie w regionie upamiętniony poprzez:

– ulica Leona Raszei w Toruniu (dzielnica Na Skarpie)
– tablica pamiątkowa w Chełmnie, ul. Rynek 14

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Kazimierz Przybyszewski, Raszeja Leon Ignacy, [w:] Toruński słownik biograficzny, pod red. K. Mikulskiego, t. 1, Toruń 1998, s. 213-215.

Ta strona korzysta z ciasteczek. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.