Alfabet: S

SIERAKOWSKI Stanisław

Data wpisu 30 listopada 2023

SIERAKOWSKI Stanisław

(1881-1939), hrabia, ziemianin, działacz społeczny, oświatowy i polityczny.

Urodził się dnia 9 marca 1881 r. w Poznaniu. Był synem Adama Sierakowskiego, zamożnego ziemianina z Waplewa na Powiślu, i Marii z Potockich. Dobra tej rodziny znajdowały się również w Osieku na ziemi dobrzyńskiej. Nauki pobierał w gimnazjum w Chełmnie, gdzie za udział w tajnej organizacji filomackiej został uwięziony przez władze pruskie (1901 r.). Następnie podjął studia w Berlinie oraz w Brukseli. Po odbyciu praktyki rolniczej objął majątek rodzinny klucza waplewskiego w pow.sztumskim. W 1910 r. pojął za żonę Helenę z książąt Lubomirskich, z którą miał siedmioro dzieci. Już przed I wojną światową był aktywny na polu działalności społeczno-oświatowej, m.in. był członkiem Towarzystwa Naukowego w Toruniu. Pod koniec Wielkiej Wojny został członkiem Podkomisariatu Naczelnej Rady Ludowej na Prusy Królewskie, Warmię i Pomorze. W listopadzie 1918 wybrany został delegatem na Sejm Dzielnicowy w Poznaniu. W 1919 brał udział w paryskiej konferencji pokojowej (1919-1920), jako jeden z ekspertów przy delegacji polskiej. W 1919 kierował przygotowaniami do plebiscytu narodowościowego na Warmii. Jego rezultatem było pozostanie Waplewa w Prusach. Zaangażował się wówczas we współtworzenie Związku Polaków w Prusach Wschodnich, a następnie (1922) Związek Polaków w Niemczech – którego został pierwszym prezesem (do 1927 r.), W 1920 po śmierci brata Jana, odziedziczył po nim majątek w Osieku. Od lutego 1920 do 15 sierpnia 1921 honorowo pełnił funkcję konsula generalnego RP w Kwidzynie. W latach 1923-1924 był posłem do sejmu pruskiego. Był jednym z założycieli Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech (1924) i jego prezesem. W 1924 i w latach następnych reprezentował mniejszość polską w Lidze Narodów. Był także wydawcą organu prasowego Związku Mniejszości Narodowych w Niemczech pt. „Kulturwille” (od 1925) przemianowanego w 1926 na „Kulturwehr”. Finansowanie części działań w ruchu narodowym z prywatnych funduszy sprawiło wraz z kryzysem gospodarczym lat 20. i 30. Sprawiło, że jego majątek został znacząco zadłużony oraz wyprzedany. Wraz z dojściem NSDAP do władzy w Niemczech otrzymał nakaz opuszczenia Rzeszy, czemu się przeciwstawiał. Narastające represje, a także trudności finansowe sprawiły, że w 1938 wraz z rodziną zostawił majątek w Waplewie i przeniósł się do Torunia, a następnie zamieszkał w swojej posiadłości w Osieku k. Brodnicy. Aresztowany przez Selbstschutz ok. 20 października 1939 wraz z rodziną był więziony w Rypinie przy ul. Warszawskiej 20,
a następnie wraz z nimi tamże zamordowany.

&nbsp
Opracowane na podstawie:

Stefan Bilski, Słownik biograficzny regionu brodnickiego, Brodnica-Toruń 1991, s. 94-95.

SZWAJCER Walenty

Data wpisu 28 grudnia 2022

SZWAJCER Walenty

(1907 – 1994), nauczyciel, odkrywca osady obronnej w Biskupinie, sołtys wsi Biskupin.

Urodził się 7 lutego 1907 r. w Piastowicach w Wielkopolsce. Ojciec Antoni Schweitzer (wg pierwotnej pisowni) był rolnikiem zarządzającym 40 ha gospodarstwem. Matka Julianna, z domu Świderek, zajmowała się prowadzeniem domu oraz wychowaniem 11 dzieci, najmłodszym był Walenty. W latach 1914-1921 uczęszczał w Piastowicach do jednoklasowej szkoły. W 1920 złożył dokumenty do Państwowego Seminarium Nauczycielskiego w Wągrowcu. W 1923 zdał z wyróżnieniem egzaminy wstępne i rozpoczął tam naukę. Po 5 latach zakończył ją w 1928 roku zdaniem egzaminu dojrzałości – pierwszego egzaminu nauczycielskiego. Uprawnił go on do objęcia stanowiska tymczasowego nauczyciela szkoły powszechnej. Pełne kwalifikacje zawodowe uzyskał 4 kwietnia 1933 roku po zdaniu Praktycznego Egzaminu na Nauczyciela Szkół Publicznych. Stałym nauczycielem publicznych szkół powszechnych został mianowany 26 czerwca 1935 roku, a przysięgę służbową złożył 3 lutego 1937 roku. Pierwszą posadę objął w oddalonych o 10 km od Żnina Gorzycach w tym samym roku, a w roku 1930 w Sarbinowie I. W wyniku postawionego mu przez ZNP ultimatum rozpoczął we wrześni 1932 r. pracę w szkole podstawowej I stopnia w Biskupinie. Od początku pracy w Biskupinie interesował się lokalną historią i legendami. Wraz ze swoimi uczniami odbywał wycieczki w rejon Jeziora Biskupińskiego, a znajdowane na terenie półwyspu zabytki oraz wystające z wody pale zwróciły jego uwagę. O swoich odkryciach zawiadomił poznańskiego badacza Józefa Kostrzewskiego, który przez kolejne lata prowadził w tym miejscu badania wykopaliskowe. Brał w nich udział również Walenty Szwajcer pomagając w oprowadzaniu zwiedzających wykopaliska gości, m.in. Prezydenta RP Ignacego Mościckiego. W sierpniu 1939 r. kierował pracami przy kopaniu rowów strzeleckich, a 1 września tego roku wręczał karty mobilizacyjne powołanym mieszkańcom Biskupina. Po zajęciu wsi przez wojska niemieckie podlegał aresztowi domowemu. Dzięki wsparciu zaprzyjaźnionego Niemca Ericha Rusta dostał pracę w cukrowni w Żninie na stanowisku ekspedienta wytłoków, dzięki czemu uniknął przesiedlenia do Generalnej Guberni. W styczniu 1940 roku został zatrudniony jako urzędnik gospodarczy w majątkach rolnych powiatu żnińskiego: kolejno w Woli, Sarbinowie I i Gogółkowie. Po zakończeniu okupacji niemieckiej powrócił do Biskupina obejmując posadę nauczyciela i organizując lokalne struktury oświaty. Od 1946 r. należał do PPS, a po kongresie zjednoczeniowym z PPR w 1948 roku do PZPR. Poza oprowadzeniem po wykopaliskach biskupińskich prowadził również zajęcia z marksizmu na Archeologicznych Obozach Szkoleniowych organizowanych w Biskupinie z dwuletnią przerwą od 1951 do 1963 roku. Zajmował się również intendenturą ekspedycji, która prowadziła badania już w ramach powołanego w 1950 roku Muzeum w Biskupinie. Nieprawidłowości w prowadzeniu dokumentacji finansowej i nie rejestrowanie wszystkich zakupów były podstawą do postawienia Walentemu Szwajcerowi zarzutu defraudacji i zastosowanie w styczniu 1961 r. tymczasowego aresztu, co spowodowało zawieszenie w służbie nauczycielskiej przez Inspektorat Oświaty w Żninie. Do pracy w szkole przywrócono go we wrześniu 1962 r. W sentencji wyroku sądu na rozprawie, która odbyła się trzy lata po aresztowaniu, stwierdzono jedynie nieporządek w dokumentach finansowych i wycofano wszystkie zarzuty. Stanowisko kierownika szkoły odzyskał dopiero w listopadzie 1967 roku. Po powrocie do szkoły wycofał się z pracy na wykopaliskach. Walenty Szwajcer był osobą angażująca się także w życie społeczne. Dwukrotnie został wybrany sołtysem Biskupina. W 1950 roku został powołany przez Pełnomocnika Powiatowego do Walki z Analfabetyzmem jako nauczyciel kontraktowy w Szkole dla Pracujących w Gąsawie. W 1951 roku był współorganizatorem spółdzielni produkcyjnej w Biskupinie. Dzięki jego staraniom wieś została również zelektryfikowana. Założył również schronisko młodzieżowe, którego był kierownikiem do 1990 r. Za swoje zasługi był wielokrotnie nagradzany, m.in. Złotym Krzyżem Zasług czy Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Walenty Szwajcer zmarł 2 czerwca 1994 r. Został pochowany na cmentarzu w Wenecji, po drugiej stronie Jeziora Biskupińskiego. Jego imię nosi m.in. Biskupińskie Towarzystwo Archeologiczne powołane w 2003 r.
&nbsp
Współcześnie w regionie upamiętniony przez:
&nbsp
– Biskupińskie Towarzystwo Archeologiczne im. Walentego Szwajcera

&nbsp
Opracowane na podstawie:

Walenty Szwajcer, Wiesław Zajączkowski, Biskupin i jego odkrywca, Warszawa 1997.

SIKORSKI Czesław

Data wpisu 28 grudnia 2022

SIKORSKI Czesław

(19431 – 1995), archeolog, historyk, starszy kustosz Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, miejski konserwator zabytków, działacz społeczny.

Urodził się 4 stycznia 1943 r. w Gnieźnie. Podstawowe wykształcenie odebrał w rodzinnym mieście, po czym rozpoczął studia w zakresie archeologii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Pracę magisterską pt. „Materiały do pradziejów powiatu lipnowskiego” obronił w 1967 r. Już w trakcie ostatniego roku studiów odbył staż w urzędzie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Olsztynie. Po zakończeniu studiów podjął pracę w Muzeum Okręgowym im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, a od 1 kwietnia 1968 r. związał się na stałe z Muzeum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu, w dziale archeologicznym i historycznym. W 1975 r. poślubił Janinę Bogusławę z d. Strzelczyk. Jego zainteresowania naukowe objęły szeroki rejon północno-zachodnich Kujaw i wschodnich Pałuk, a liczne prace badawcze przyczyniły się do wzrostu znaczenia muzeum inowrocławskiego. Prowadził liczne prace archeologiczne na terenie Inowrocławia, m.in. w reliktach klasztoru franciszkanów. Wśród innych ważnych stanowisk badanych przez Czesława Sikorskiego wymienić należy badania w Szarleju-Arturowie, w Słaboszewie czy na terenie zamków w Nowym Jasińcu czy Wenecji. Na bazie materiałów z tego ostatniego stanowiska przygotował prace pt. „Zamek w pałuckiej Wenecji”, na podstawie której uzyskał w 1987 r. tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie historii w Wojskowym Instytucie Historycznym w Warszawie. Badania prowadzone nad zamkiem weneckim rozwinęły jego zainteresowania architekturą obronną, toteż te właśnie problemy, a konkretnie warownie archidiecezji gnieźnieńskiej stały się przedmiotem rozprawy habilitacyjnej, której nie zdążył jednak dokończyć. Poza licznymi opracowaniami naukowymi publikował także prace o charakterze popularnonaukowym, przewodniki i broszury. Prace te podejmowały nie tylko zagadnienia związane z wynikami badań archeologicznych, ale szeroko rozumianej historii – regionalnej, społecznej czy sztuki. Od 1 stycznia 1983 pełnił obowiązki miejskiego konserwatora zabytków, pełnomocnika wojewódzkiego konserwatora zabytków. Angażował się również w życie społeczne Inowrocławia. W latach 1990-1994 przewodniczył działającej przy Radzie Miejskiej Komisji ds. Nazewnictwa ulic, walnie przyczyniając się do tego, że proponowane zmiany w miejskiej toponomastyce były logiczne i wyważone. W 1990 r. kandydował z listy Komitetu Obywatelskiego do Rady Miejskiej, a w 1994 r. z listy Forum Gospodarczego, mandatu jednak nie uzyskał. W drugiej kadencji samorządu miejskiego został członkiem Komisji Budownictwa, Ładu Przestrzennego i Gospodarki Terenami. Zmarł 31 marca 2005 r. w Inowrocławiu.

&nbsp
Opracowane na podstawie:

Dariusz Karczewski, Czesław Sikorski 1943-1995. Nekrolog, Ziemia Kujawska, t. XI, 1995, s. 161-164.

SCHMIDT Erich

Data wpisu 28 grudnia 2022

POTEMSKI Czesław

(1861 – 1911), niemiecki historyk, archeolog-amator, pedagog, członek Towarzystwa Historycznego w Bydgoszczy, badacz dziejów Bydgoszczy.

Urodził się 12 października 1861 r. w Łobżenicy. Naukę rozpoczął w szkole ludowej w rodzinnym mieście, natomiast do gimnazjum uczęszczał w Lipsku. W 1874 r. wraz z rodzicami przeprowadził się do Bydgoszczy. Tam też kontynuował naukę w Królewskim Gimnazjum im. Fryderyka Willhelma, gdzie zdał w 1879 r. egzamin dojrzałości. W 1880 r. rozpoczął studia w zakresie historii, filologii klasycznej, orientalnej i niemieckiej oraz z filozofii na uniwersytecie w Lipsku. Dwa lata później przeniósł się na uniwersytet w Halle, gdzie w 1884 r. złożył egzamin, uzyskując stopień doktora. Zaraz po zakończeniu studiów rozpoczął pracę jako pedagog w bydgoskim gimnazjum. W tym czasie wstąpił do Towarzystwa Historycznego w Bydgoszczy. Z czasem zaczął pełnić w jego strukturach ważną rolę. Od 1896 r. był zastępca, a od 1909 r. przewodniczącym zarządu. Swoją aktywność badawczą w ramach Towarzystwa skupiał głównie wokół dziejów Bydgoszczy do roku 1772. Ponadto uczestniczył wielokrotnie w badaniach archeologicznych, często samemu je inicjując. Uczestniczył m.in. w badaniach na cmentarzysku kultury pomorskiej w Wudzynku, na grodzisku wczesnośredniowiecznym w Fordonie oraz na stanowiskach w Buszkowie i Wąsoszu. Wprawdzie archeologia nie była jego specjalnością, lecz z biegiem lat stał się ekspertem w jej zakresie. Liczne archeologiczne prace badawcze pozwoliły w znaczący sposób wzbogacić zbiory Towarzystwa, dające początek późniejszemu muzeum miejskiego. Był aktywny nie tylko na terenie Bydgoszczy, lecz angażował się również w działania naukowe na terenie całej Prowincji Poznańskiej. Brał udział chociażby w kongresie antropologów i prehistoryków w Poznaniu w 1909 r. czy w zjeździe filologów i pedagogów w 1911 r. Publikował liczne opracowania naukowe, z czego najważniejszym jest monografia „Aus Brombergs Vorzeit” wydana w 1902 r., prezentująca dzieje miasta. Wielokrotnie korzystał z wakacji naukowych w ramach których podróżował po Europie. Zmarł w trakcie jednej z takich podróży, gdy przebywał w Szwajcarii dnia 31 lipca 1911 r.

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Jacek Woźny, Szkic do portretu zbiorowego archeologów z regionu kujawsko-pomorskiego, „Prace Komisji Historii Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego” t. 20, red. Z. Biegański i Wł. Jastrzębski, Bydgoszcz 2007, s. 11-28.

SEMRAU Artur

Data wpisu 17 sierpnia 2022

SEMRAU Artur

(1862 – 1940), nauczyciel, historyk, archiwista, muzeolog.

Ur. w Lekartach niedaleko Lubawy. Ojciec był Niemcem, matka miała z pewnością polskie pochodzenie. Uczył się w Biskupcu Pomorskim, Nowym Mieście Lubawskim i w gimnazjum w Toruniu. W l. 1877-1887 studiował filologię klasyczną i niemiecką na uniwersytetach we Wrocławiu i Greifswaldzie. W 1887 r. zaczął nauczać w Nowym Mieście Lubawskim, a od 1892 do 1919 r. był nauczycielem i profesorem gimnazjalnym w Toruniu. Zajmował się historią miasta oraz ziemi chełmińskiej i na ten temat przygotował liczne publikacje. W 1892 r. został redaktorem periodyku „Mitteilungen des Copernicus-Vereins für Wissenschaft und Kunst zu Thorn”. W 1899 r. został też archiwistą w Archiwum Miejskim. W l. 1896-1912 był kustoszem w Muzeum Miejskim. W tym okresie znacząco powiększono jego zbiory. W l. 1912-1921 był miejskim konserwatorem zabytków. W 1921 r. wyprowadził się do Elbląga. Nadal angażował się w badanie przyszłości, kładąc od tego momentu nieco większy nacisk na dzieje Powiśla. Do Torunia jeszcze wracał prowadząc badania w miejscowym archiwum. Podkreśla się jego duże zasługi zarówno w zakresie badań nad dziejami Torunia i ziemi chełmińskiej jak również w roli organizatora życia naukowo-kulturalnego w mieście. Zm. 24 II 1940 r. w Elblągu. Tam został pochowany.

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Marian Biskup, Semrau Artur, [w:] Toruński słownik biograficzny, pod red. K. Mikulskiego, t. 1, Toruń 1998, s. 221-222.

SKROBACKI Andrzej

Data wpisu 17 sierpnia 2022

SKROBACKI Andrzej Jan

(1928 – 1992), lekarz, historyk medycyny.

Ur. w Gniewkowie (pow. inowrocławski). Od 1930 r. w Poznaniu. W 1939 r. wysiedlony z rodziną do Generalnego Gubernatorstwa, gdzie pobierał nauki na tajnych kompletach. Maturę uzyskał w Poznaniu (1946) i podjął studia lekarskie. Dyplom otrzymał w 1952 r. Do 1955 r. był lekarzem w ambulatorium Wojsk Ochrony Pograniczy w Gliwicach, a następnie w Przemyślu. W późniejszym czasie pracował w Olsztynie w laboratorium szpitala MSW, kładąc duże zasługi pod rozwój jednostki. W 1969 r. nadano mu tytuł doktora nauk medycznych na podstawie pracy z zakresu historii medycyny. Poza pracą w olsztyńskim szpitalu, w l. 1958-1991 był kierownikiem laboratorium Wojewódzkiej Przychodni Skórno-Wenerologicznej. Już od lat sześćdziesiątych publikował liczne prace poświęcone dziejom medycyny. Łącznie opublikował 314 prac. Prowadził liczne kwerendy w Niemczech, później także w Londynie. Działał też w branżowych towarzystwach naukowych. W 1974 r. uczestniczył w Międzynarodowym Kongresie Historyków Medycyny w Budapeszcie. Uczestniczył też w innych licznych zjazdach naukowych, głównie w Niemczech, ale także w Bułgarii i na Węgrzech. Kilkakrotnie odznaczony, w tym w 1975 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł w Olsztynie 2 lutego 1992 r. Żonaty od 1956 r. Miał dwie córki.

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Zenobiusz Bednarski, Skrobacki Andrzej Jan, [w:] Polski słownik biograficzny, t. 38, 1997-1998.

SZOŁDRSKI Władysław

Data wpisu 17 sierpnia 2022

SZOŁDRSKI Władysław Wojciech

(1884 – 1971), duchowny, redemptorysta, historyk Kościoła.

Ur. się w ziemi sieradzkiej, w Kliczkowie Wielkim. Uczył się w gimnazjum w Kaliszu, a następnie w latach 1902-1906 w seminarium we Włocławku. Po święceniach został wikariuszem w Grocholicach k. Piotrkowa. Już w 1907 r. postanowił wstąpić do zakonu redemptorystów, a dwa lata później złożył śluby zakonne. W kolejnych latach przebywał m.in. w Krakowie i Warszawie. W 1915 r. wydał pierwszy tom „Monumenta Hofbaueriana”, dziele w którym zbierał dokumenty dotyczące życia i działalności redemptorysty Klemensa Hofbauera. Do 1951 r. Szołdrski wydał 15 tomów tego wydawnictwa. Publikował też inne liczne prace z zakresu historii Kościoła. Od 1921 do 1925 r. pracował w seminarium duchownym dla redemptorystów w Tuchowie, jako profesor historii, a w 1925 r. w tej samej roli rozpoczął pracę w niższym seminarium redemptorystów na Stawkach (później na Bielanach) w Toruniu, gdzie zorganizował dużą bibliotekę. Niebawem uzyskał też na Uniwersytecie Poznańskim uprawnienia do nauczenia historii w szkołach średnich. Przebywając w Toruniu działał aktywnie w TNT i rozpoczął publikować prace dotyczące m.in. toruńskich benedyktynek i dominikanów. Niedługo po wybuchu II wojny światowej został na krótko osadzony w toruńskim „Okrąglaku”. Kolejne lata okupacji, do 1942 r., spędził w Krakowie, kontynuując pracę naukową. Angażował się także w tajne nauczanie w Tuchowie. W 1945 r., przez kilka miesięcy nauczał historii w krakowskim niższym seminarium redemptorystów. W tym samym roku ponownie był w Toruniu, gdzie m.in. porządkował bibliotekę niższego seminarium. Od 1946 r. związał się z Wrocławiem nadal aktywnie publikując prace naukowe. Tam też zmarł 7 IV 1971 r.

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Piotr Kurlenda, Szołdrski Władysław Wojciech, [w:] Toruński słownik biograficzny, pod red. Krzysztofa Mikulskiego, t. 2, Toruń 2000, s. 231-232.

SZCZĘSNY Tadeusz

Data wpisu 17 sierpnia 2022

SZCZĘSNY Tadeusz

(1913 – 1991), wydawca, księgarz.

Ur. się w Aleksandrowie Kujawskim w rodzinie wielodzietnej. Po skończonym gimnazjum i odbytej służbie wojskowej, wyjechał na studia z zakresu filologii polskiej do Warszawy. Uczył się tam w latach 1934-1939. Jeszcze przed wojną odbył praktykę w dziale wydawnictw Księgarni Polskiej. Po wybuchu wojny, brał udział w kampanii wrześniowej, walcząc w bitwie pod Kutnem, gdzie odniósł ciężkie rany. Pozostały czas okupacji spędził w Warszawie, rozpoczynając z czasem działalność w Armii Krajowej. Po wojnie rozpoczął pracę jako nauczyciel języka polskiego w Prywatnym Gimnazjum Towarzystwa Salezjańskiego w Aleksandrowie Kujawskim, gdzie funkcję dyrektora sprawował jego brat Mieczysław. Jeszcze w 1945 r. otworzył na ul. Szerokiej w Toruniu księgarnię naukową. W następnym roku przekształcił ją w spółkę i wraz ze współpracownikami przeniósł ją na Rynek Staromiejski 36. W tym czasie stał się także nieoficjalnym wydawcą prac naukowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Książki wydawał do 1949 r. Rok później został aresztowany pod zarzutem przestępstw dewizowych i skazany na 4 lata więzienia. Zwolniono go jednak po kilku miesiącach. Jego księgarnia została sprzedana, sam zaś znalazł zatrudnienie w wydawnictwie PAX, jako kierownik działu technicznego. W 1954 r. został redaktorem naczelnym wydawanego w Opolu Katolika. W 1958 r. wrócił do Warszawy, pracując przez szereg następnych lat w redakcjach licznych czasopism, głównie katolickich. W latach 70. pracował jeszcze w Wydawnictwach Przemysłu Maszynowego WEMA. W 1978 r. przeszedł na emeryturę. Zmarł 25 IX 1991 r. Pochowany został w Warszawie.

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Wanda Ciszewska, Szczęsny Tadeusz, [w:] Toruński słownik biograficzny, pod red. Krzysztofa Mikulskiego, t. 2, Toruń 2000, s. 228-229.

STAPEL Arnold

Data wpisu 17 sierpnia 2022

STAPEL Arnold

(po 1360 – 1416), biskup chełmiński.

Ur. się po 1360 r. Być może pochodził z Koszwał koło Gdańska, skąd pisał się jego bratanek. Karierę kościelną, najpewniej już jako członek zakonu krzyżackiego, rozpoczął od pełnienia funkcji notariusza publicznego w służbie komtura nieszawskiego (1383 r.). Studiował w Pradze i Bolonii. Był klerykiem diecezji pomezańskiej, został także plebanem kościoła św. Katarzyny w Gdańsku (1395 r.) i kanonikiem kapituły katedralnej w Chełmży. Był również kapelanem wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Konrada von Jungingen (1397-1402). W 1402 r. kapituła w Chełmży wybrała go biskupem chełmińskim. Jako ordynariusz zwoływał synody, wydawał statuty.
W 1404 r. fundował ołtarz św. Trójcy w kościele w Grabowie, uczestniczył w rokowaniach polsko-krzyżackich na wyspie na Wiśle koło Raciążka oraz zatwierdzał ugodę miasta Grudziądza z tamtejszym proboszczem w sprawie prawa do ofiar z kaplicy św. Jerzego znajdującej się przy leprozorium. W 1405 r. ustanowił z kolei odpust dla modlących się przy krucyfiksie na środku kościoła pw. św. Mikołaja w Toruniu i składających tam jałmużnę.W latach 1404-1406 brał również czynny udział w procesie kanonizacyjnym Doroty z Mątów. W 1407 r. papież Grzegorz XII powierzył mu zbadanie oraz ponowne spisanie praw kolegiaty w Dobrym Mieście. Znany jest także fakt czasowego konfliktu (lata 1408-1409) między Arnoldem a wielkim mistrzem Ulrichem von Jungingen. Nie przeszkodziło to jednak by Stapel jako przedstawiciel delegacji krzyżackiej udał się na sobór w Pizie. W 1409 r. mediował poza tym w sporze pomiędzy kapitułą chełmżyńską i miastem Chełmżą. W tym też roku, krótko przed 15 sierpnia, zwracał się do wójta biskupiego Bartuscha o przygotowanie kontyngentu zbrojnych, który miał stawić się na 15 sierpnia do Brodnicy. Nie zgodził się natomiast na udział w wojnie mieszkańców Chełmży i Wąbrzeźna, zobowiązując ich niemniej do obrony kraju. W trakcie bitwy pod Grunwaldem wystawił chorągiew biskupią, jednakże zaraz po nadejściu informacji o porażce wojsk krzyżackich wraz z pozostałymi zwierzchnikami pruskich diecezji, w obozie pod Malborkiem, złożył hołd lenny królowi polskiemu Władysławowi Jagielle. W momencie podpisania 1 lutego 1411 r. pierwszego pokoju toruńskiego, był jednym z krzyżackich gwarantów tego porozumienia.
Na początku maja 1412 r. źródła odnotowują go w Malborku. W kwietniu 1414 r. bierze udział w pertraktacjach polsko-krzyżackich w Grabiu, w czerwcu jest natomiast członkiem poselstwa krzyżackiego do Jagiełły. Mimo szeregu dyplomatycznych zabiegów jeszcze w tym samym roku wybuchła kolejna wojna i nastąpił najazd wojsk polskich na ziemię chełmińską. Mimo próśb Stapela o oszczędzenie terenów jego biskupstwa złupiony został Kurzętnik wraz z okolicami. W dniach 6-7 października 1414 r. był jednym z przedstawicieli Zakonu na zjeździe w obozie polskim pod Brodnicą, efektem którego było zawarcie dwuletniego układu rozejmowego. W 1415 r. wraz z wielkim mistrzem wyraził zgodę na translokację klasztoru benedyktynek toruńskich do szpitala św. Ducha. 25 maja 1416 r. odnotowany został w Inowrocławiu. Kilka dni później, 31 maja 1416 r., dotknięty zarazą zmarł w swojej lubawskiej rezydencji.

&nbsp
Oprac. na podstawie:

Radosław Krajniak, Duchowieństwo kapituły katedralnej w Chełmży do 1466 roku. Studium prozopograficzne, Toruń 2013, s. 113-120.

STACHURA Edward

Data wpisu 13 lipca 2022

STACHURA Edward

(18 VIII 1937 – 24 VII 1979), poeta, pieśniarz, tłumacz

Ur. Charvieu (Francja). W 1948 r. Stachurowie wrócili do Polski i osiedliła się w Łazieńcu na Kujawach, gdzie matka przyszłego poety odziedziczyła dom i kawałek ziemi. W latach 1948-1952 Edward Stachura uczęszczał do szkoły podstawowej w pobliskim miasteczku – Aleksandrowie Kujawskim, później posłano go do liceum ogólnokształcącego w Ciechocinku (1952-1955), lecz naukę na tym szczeblu sfinalizował maturą w Gdyni. Studiował w Toruniu i tam podejmował pierwsze próby wydawnicze. Twórczością literacką zainteresował się jako licealista, zachęcony przez kolegę z ciechocińskiego liceum ( później znakomitego poetę) Janusza Żernickiego.

Współcześnie w regionie upamiętniony poprzez:
1) Dom rodzinny w Łazieńcu (gm. Aleksandrów Kuj.);
2) okolicznościowe koncerty (np.. 2019);
3) Rok E.S. w Alekansdrowie Kuj. (2017);
4) ulica w Aleksandrowie Kuj., Grudziądzu,
5) Ogólnopolskie Spotkania Poetów Biała Lokomotywa

Oprac. na podstawie:
https://gmina-aleksandrowkujawski.pl/atrakcje/atrakcja/792/ dom_rodzinny_edwarda_stachury
https://pl.wikipedia.org/wiki/Edward_Stachura
https://www.facebook.com/pg/Rok-Edwarda-Stachury-w-Aleksandrowie-Kujawskim-1205680149529897/posts/

Dane kontaktowe

Kujawsko-Pomorskie Centrum Dziedzictwa w Toruniu

Ta strona korzysta z ciasteczek. Dalsze korzystanie ze strony oznacza, że zgadzasz się na ich użycie.